GORSSEL – Er is de laatste jaren veel te doen over wooncomplex De Bloemenkamp in Gorssel. De eigenaar wil het slopen en er nieuwbouw realiseren. Dat gaat ten koste van betaalbare huurwoningen in Gorssel. Volgens architect Bart Jan van den Brink is het gebouw een plek op de gemeentelijke monumentenlijst waard. De gemeente Lochem wees dat af. Van den Brink stelde met andere inwoners van Gorssel een tentoonstelling samen over de geschiedenis van De Bloemenkamp.
De tentoonstelling in het voormalige Tramstation in Gorssel werd afgelopen vrijdag officieel geopend in aanwezigheid van onder meer voormalige bewoners. Nog tot eind dit jaar wordt De Bloemenkamp bewoond door ontheemden uit Oekraïne. Hoe snel daarna de slopershamer toeslaat is nog niet bekend. Het plan is om op dezelfde locatie huurappartementen in de vrije sector te bouwen. En hoewel De Bloemenkamp nooit formeel in de categorie sociale huur viel, wordt het in Gorssel – en in de lokale politiek – wel ervaren als een gevoelig verlies van betaalbare woningen.
Betaalbaar
Het pand is sinds 2002 eigendom van Vastgoed Zorgsector (VGZ) en wordt beheerd door woningcorporatie Habion uit Utrecht. Het werd destijds al aangekocht met het idee het op termijn te slopen. Sindsdien werd het verhuurd tegen redelijke prijzen en aan mensen die met enige urgentie woonruimte zochten, bijvoorbeeld door een relatiebreuk.
De geschiedenis gaat terug naar de jaren ’50 van de vorige eeuw. Een statige villa naast het huidige complex werd bewoond door de familie Kuiper. De heer des huizes handelde in lichtreclames en zijn vrouw was verpleegkundige. Omdat het met de handel van meneer niet heel goed ging, ging mevrouw Kuiper vanaf 1949 kamers verhuren aan hulpbehoevende ouderen. Daar was veel behoefte aan en dus waren de kamers in villa De Bloemenkamp al snel vol.
Vereniging
Het gezien Kuiper emigreerde uiteindelijk naar Canada, maar had voor vertrek wel de Coöperatieve Vereniging De Bloemenkamp’ opgericht. Het is dan 1956. Niet lang daarna ontstond het huidige complex, een ontwerp van architect Willem Knuttel. Aan zijn werk is een apart deel van de tentoonstelling gewijd. Het werd de allereerste serviceflat in het oosten van het land. Dat hield in dat er verzorging of verpleging beschikbaar was en er was een centrale keuken met een professionele kok.
In de eerste jaren kwamen veel bewoners uit het westen van land. Anderen kwam terug uit Indonesië, waar ze gewoond en gewerkt hadden. Dat was de invloed van de Tropische Landbouwschool die Deventer vroeger rijk was. In 1960 kostte een appartement 29.500 gulden. Het gebouw is volgens Bart Jan van den Brink de moeite waard omdat het tot de eerste in het land was die is scharen onder de architectonische stroming die ‘shake hands’ heet. Oude en nieuwe materialen en bouwwijzen werden gecombineerd. Karakteristiek aan De Bloemenkamp is de oriëntatie op de zonzijde en de parkachtige tuin. De, zeker voor die tijd, grote ramen zorgen voor veel licht in de woningen.
Documentaire
Dat laatste wordt ook de enkele oud-bewoners genoemd in een documentairefilm die deel uitmaakt van de tentoonstelling in het oude Tramstation. Deze is geproduceerd en geregisseerd door de Lochemse filmer Bart Verdult en vertelt het hele verhaal van De Bloemenkamp. Naast bewoners komen oud-medewerkers aan het woord. Er ontstaat een beeld van een prettige omgeving waar mensen naar elkaar omkijken, maar toch ook van een langzame teloorgang van het oorspronkelijke doel van het complex. Het service- en zorgaanbod werd steeds minder. De centrale keuken kon nog enige tijd overleven door ook voor Tafeltje-Dek-Je te werken.
De oorspronkelijke villa De Bloemenkamp werd overigens gesloopt in het jaar 2000, om plaats te maken voor 14 appartementen. Ook die sloop zorgde destijds voor de nodige ophef in het dorp. De afgelopen jaren is dit weer het geval. Bart Jan van den Brink, die in de genoemde film zelf de highlights van het complex toelicht, wijst erop dat de gemeente Lochem in het eigen monumentenbeleid ook aandacht zegt te willen geven aan jonger erfgoed. Dat lukt nog niet erg. Onlangs kreeg de gemeente kritiek van Erfgoedvereniging Heemschut omdat de wens van eigenaren van panden vaak zwaarder lijkt te wegen dan de cultuurhistorische waarde ervan.
Eerbetoon
De met zorg samengestelde tentoonstelling is een eerbetoon aan De Bloemenkamp. Bart Jan van den Brink is voorstander van een grondige renovatie. Dat heeft, onder meer vanwege noodzakelijke verduurzaming, de nodige voeten in de aarde. Hij becijferde dat het ongeveer een ton per appartement zou gaan kosten.
De tentoonstelling in Gorssel toont, naast een groot aantal panelen met tekst en veel beeldmateriaal, enkele relikwieën van De Bloemenkamp, zoals keukengerei en serviesgoed. De panelen zijn voor het grootste deel ook te lezen voor mensen die van buiten door de grote ramen naar binnen kijken.
De openingstijden zijn beperkt. Op dinsdag kunnen bezoekers terecht van 14.00 tot 16.00 uur. Op donderdag en vrijdag van 10.00 tot 12.00 uur. Nog te zien tot 9 november.
