LOCHEM – De molen van Reudink in Lochem heeft alsnog de gemeentelijke monumentenstatus gekregen. Vier jaar geleden werd dit ook al geprobeerd maar toen werd aanvraag afgewezen. De nieuwe eigenaar, Paul Kok, is erin geslaagd toch erkenning te krijgen voor de romp van wat oorspronkelijk korenmolen De Hoop uit 1798 was.
Achter de schermen is de afgelopen maanden door erfgoeddeskundigen hard gewerkt. De molen is van A tot Z geïnspecteerd en vooral op zijn monumentale waarde beoordeeld. Daarbij moet altijd worden vastgesteld of het object interessant genoeg is om voor de samenleving en het nageslacht in stand te houden.
Twee eeuwen
Het onderzoek heeft de deskundigen duidelijk verrast. Ruim twee eeuwen geschiedenis hebben hun sporen achtergelaten. Vooral in de afgelopen eeuw gingen de ontwikkelingen relatief snel. Rond honderd jaar geleden werden de wieken en het assenmechaniek van de korenmolen verwijderd. Een stoommachine volgde, vervolgens een motor
op stadsgas, toen op olie en weer later volgde een zware elektrische installatie op krachtstroom.
De molenromp werd uiteindelijk ontdaan van mechaniek en molenstenen. In 1938 werd er een grote silo op de historische romp geplaatst. Het bouwwerk kreeg een nieuwe functie met 14 silo’s (totaal 100 ton) erop. De functieverandering was noodzakelijk, anders was het geheel al voor de Tweede Wereldoorlog gesloopt. De silo’s met buitenmuren zijn vorig jaar verwijderd. Economische motieven lagen hier ten grondslag en behoud van erfgoed stond nog op de tweede plaats.
Erfgoed
Toen er verzet uit de buurt en anderen uit Lochem ontstond werd besloten de romp te behouden en te verkopen. Nu staat het erfgoed op de eerste plaats en de Provincie Gelderland laat ook zijn licht op het nieuwe monument schijnen. Er is heel wat te restaureren, want het laatste onderhoud vond vermoedelijk een halve eeuw geleden plaats.
Zonder een financiële injectie van de overheid is het behoud nagenoeg onmogelijk. Er is al veel werk verzet, zo blijkt tijdens de rondleiding van eigenaar Paul Kok. Veel stucwerk is al verwijderd, zodat al veel meer van de 18e-eeuwse vechtformaatstenen zichtbaar zijn. Met enig inlevingsvermogen is binnen al te zien dat de muren er uiteindelijk prachtig moeten worden.
lees verder onder de afbeelding…
Woning
Paul Kok en zijn vrouw Jenny laten naast de molen een nieuwe woning bouwen. Die bestaat goeddeels uit hout en glas. In de constructie zijn onder meer houten balken van 30 bij 40 centimeter gebruikt. Er komt een doorgang naar de molenromp. Daarmee heeft Kok plannen die later nog nader worden ontvouwd.
De muren van de genoemde vechtformaatstenen zijn maar liefst 70 centimeter dik aan de basis. De molenromp is momenteel 8,5 meter hoog. Dit wordt opgetrokken tot 13 meter en grotendeels met gebikte stenen uit de romp zelf. Deze komen vrij bij de plaatsing van kozijnen en ramen. Deze moeten binnen voor meer daglicht zorgen.
Aannemers
Aannemer GEWO (Gerben Wolbrink) uit Zutphen is volleerd in prachtige betimmeringen en vooral kozijnen ’uit de haak’, oftewel scheef, want de schuine lijnen van de molenromp komen terug in idem 5 graden schuine lijnen in de gevels van de nieuwbouwwoning. Molenmaker Roald Hans uit Vriezenveen mag voor het eerst een molenromp restaureren, waar geen as of molensteen meer aanwezig is. Hij kan aan de slag met prachtig timmerwerk aan en in de molen.
De Erfgoedcommissie van de gemeente is meegegaan met het deskundigenoordeel, Dit omvat:
– Een hoge bouw- en architectuurhistorische waarde
– Een positieve historische stedenbouwkundige waarde
– Een positieve zeldzaamheidswaarde
Initialen
Het verwijderen van de stuclagen bracht onder meer onderdelen van Bentheimer zandsteen aan het licht. In een van deze stenen zijn de initialen JR en AN plus het jaartal 1851 aangetroffen. De initialen staan vermoedelijk voor Jan Reudink en Anna Nossent. Inmiddels is de straat die door de toekomstige woonwijk met 20 woningen loopt ‘Laan van Reudink’ gedoopt, als eerbetoon aan de generaties die daar noeste arbeid hebben geleverd.
Ondanks een eerder positief advies van Bond Heemschut wilde de gemeente Lochem toen niet de monumentenstatus verlenen. Nu is dit wel het geval en de molen staat voortaan bekend als gemeentelijke monument nummer 873. Paul Kok is daar erg blij mee en prijst het college van burgemeester en wethouders. “We mogen wel zeggen dat het huidige college ’ballen’ heeft getoond en is teruggekomen op een eerdere beslissing. Grote waardering voor de nieuwe wethouder Robert Bosch van Gemeentebelangen, die de monumentenstatus heeft verdedigd in het college. Beter laat dan nooit en… gelukkig niet té laat”, aldus Kok.
Hergebruik
Het werk aan de woning vordert ondertussen gestaag. Op de vraag wanneer het klaar moet zijn antwoordt Kok: “Ik wil hier bij de kerstboom zitten.” Hoe verder die bouw vordert hoe meer de aandacht zich verlegt naar de molenromp. Veel materiaal wordt hergebruikt. Tonnen zwaar staal uit 1938 wordt ontdaan van roest en hergebruikt als zogeheten latei boven de ’uitkragende’ kozijnen. Enige duizenden vechtformaat handvormstenen worden gebikt en krijgen een nieuwe functie. Zware balken uit 1938 worden straks verwerkt in nieuwe trappen. “Over recycling gesproken!”, zegt Paul Kok. De 70-jarige doet veel van het genoemde zware handwerk zelf en is nagenoeg dagelijks op de bouwplaats te vinden.
