Lochem: ‘2 sporen voor opvang vluchtelingen en statushouders’

0
Foto ter illustratie (bron: freepik.com)

LOCHEM/GORSSEL – Het Lochemse college van burgemeester en wethouders wil de opvang van vluchteling en het huisvesten van statushouders via twee sporen het hoofd bieden. De inzet richt zich op de nieuwbouw van zo’n 100 sociale huurwoningen binnen 2 tot 3 jaar en daarnaast op tijdelijk wooncomplex dat maximaal 10 jaar blijft staan. De nieuwe permanente woningen zijn bestemd voor alle doelgroepen die behoefte hebben aan betaalbare huisvesting. Het tijdelijke complex is eerst vooral bestemd voor de noodopvang van Oekraïners en daarna voor andere groepen die tijdelijk en met spoed huisvesting nodig hebben.

Dit blijkt uit een memo van B&W aan de gemeenteraad. Deze wordt volgende week maandag besproken. Pas na het zomerreces volgt een concreet voorstel met concrete locaties, details en kosten. Voor de realisatie van een tijdelijk wooncomplex gelden minder strenge regels voor onder meer de burgerparticipatie. Om draagvlak, maatschappelijke acceptatie en integratie zo goed mogelijk te laten verlopen belooft het college ‘transparante communicatie met de omgeving en besluitvorming’.

Motie

De rol die de gemeente moet spelen op het gebied van opvang van statushouders en vluchtelingen speelt al sinds afgelopen najaar. De raad nam toen een motie aan die het directe gevolg was van vluchtelingestroom uit Afghanistan, als gevolg van machtsovername door de Taliban en de achterblijvende huisvesting van statushouders. De motie, met als titel ‘Opvang, wat kan wel?’ drong aan op een zoektocht naar alternatieven voor de vastgelopen reguliere woningmarkt.

In november werd een verkenning gedaan naar mogelijkheden voor (tijdelijke) noodopvang voor asielzoekers in bestaande, leegstaande gebouwen. Dat leverde, zoals al eerder gemeld, niets op. Die zoektocht is dan ook gestaakt. Er volgde een verkenning naar de mogelijkheden voor (semipermanente) nieuwbouw voor statushouders. Het Bureau Stedelijke Planning voor het onderzoek uit en betrok hierbij de woningcorporaties, de Industriële Kring Lochem (IKL) en statushouders die al in de gemeente wonen.

Twee sporenbeleid

De uitkomsten van de verkenning leiden tot het genoemde 2-sporenbeleid waarvoor nu is gekozen. ‘De uitdaging daarbij is om snelheid te verenigen met zorgvuldigheid en kwaliteit’, zo schrijft het college aan de gemeenteraad.

Spoor 1 behelst de versnelde bouw van permanente woningen in Lochem, Gorssel, Eefde en zo mogelijk Laren voor een brede doelgroep bestaande uit statushouders en andere doelgroepen die aangewezen zijn op een sociale huurwoning. Het mengen van verschillende doelgroepen wordt van belang geacht voor de integratie van nieuwkomers. Statushouders die hebben meegepraat gaven zelf ook aan dat ze graag in een gevarieerde leefomgeving willen wonen.

Grote kernen

Voor nieuwbouw wordt in eerste instantie gekozen voor de grotere kernen Lochem, Eefde, Gorssel en Laren. In de drie eerstgenoemde kernen heeft de gemeente bouwgrond in bezit. Dat kan de procedures bespoedigen. In Laren bezit de gemeente geen bouwgrond. Wel is daar de Wet voorkeursrecht gemeenten (Wvg) van toepassing op geschikte bouwgrond. Dit houdt in dat de eigenaar de grond bij verkoop eerst moet aanbieden aan de gemeente. Voor de grotere kernen is verder gekozen vanwege de aanwezige voorzieningen en openbaar vervoer.

Spoor 2 mikt op de realisatie van één tijdelijk wooncomplex voor een periode van maximaal 10 jaar en gericht om aan de vraag naar tijdelijke huisvesting te voldoen. Het kan gaan op De focus ligt op het huisvesten van Oekraïners die na de eerste periode van noodopvang in Lochem zullen blijven. Daarna is er ook ruimte voor andere groepen die tijdelijk en met spoed een woning nodig hebben.

Statushouders

De huisvesting van statushouders is een wettelijke taak van de gemeente. De taakstelling voor dit jaar bedraagt 56 mensen. Woonruimte moet worden gevonden binnen de bestaand woningvoorraad van woningcorporaties. De opvang van asielzoekers is geen wettelijke taak. Gezien de totale opgave ziet Lochem dan ook af van opvang van deze groep.

Een woning is betaalbaar, met een huurprijs tot de aftoppingsgrenzen uit de huurtoeslagwetgeving. Dat is momenteel € 633 voor een- en tweepersoonshuishoudens en € 678 voor drie- en meerpersoonshuishoudens. De bouw van nieuwe sociale huurwoningen wordt opgenomen in de jaarlijkse prestatieafspraken met de woningcorporaties. Viverion en IJsseldal moeten de nieuwe huizen bouwen, toewijzen en beheren. Samenwerking met commerciële ontwikkelaars en/of beheerders ligt niet voor de hand omdat het om het sociale huursegment gaat.

Sociale huur

Spoor 1 kost tijd. De beoogde locaties moeten nog een woonbestemming krijgen. B&W zetten in op versnelling van het woningbouwprogramma 2021-2030. In totaal gaat het om 1.300 woningen, waarvan 20 procent in het segment sociale huur en goedkope koop. Sociale huur krijgt voorrang. Ingezet wordt voor de komende 2 tot 3 jaar op versnelling van de bouw van ongeveer 100 sociale huurwoningen, met huurprijs bij voorkeur tot € 633,-. Deze zijn bestemd voor een bredere sociale doelgroep dan alleen statushouders.

Volgens het college staan de woningcorporaties positief tegenover het realiseren van de genoemde opgave. ‘Naast het vinden van geschikte locaties is de haalbaarheid ook afhankelijk van draagvlak in de omgeving, planologische procedures, personele capaciteit en de bouwkostenstijging’, zo is te lezen in de memo.

Draagvlak

Bij het tweede spoor, tijdelijke woningbouw op 1 locatie, weegt het draagvlak zo mogelijk nog zwaarder. Bij een procedure voor tijdelijke huisvesting gelden minder strenge regels voor onder meer de participatie. Omwonenden hebben hierbij bijvoorbeeld niet heel veel zeggenschap over de locatiekeuze. Dit brengt risico’s met zich mee op het gebied van draagvlak, maatschappelijke acceptatie en integratie. Het college wil in dat verband toe naar ‘transparante communicatie besluitvorming’.

In eerste instantie is de tijdelijke huisvesting bestemd voor Oekraïense vluchtelingen. In Lochem waren eind mei 253 Oekraïners ingeschreven. Ze worden opgevangen in hotel de Scheperskamp, bij Europarcs en bij particulieren. Binnenkort komt ook wooncomplex De Bloemenkamp in Gorssel beschikbaar. Bij al deze locaties bleek steeds sprake van veel draagvlak onder de inwoners van de gemeente.

Snelle uitvoering

Gedacht wordt aan verplaatsbare/demontabele woningen. Snelle uitvoering hiervan schept ruimte in de periode waarin de geplande permanente woningen uit spoor 1 nog niet zijn gerealiseerd. Een juridisch probleem is nog wel dat de mogelijkheden voor het aangaan van tijdelijke huurcontracten beperkt is. Contracten voor 2 jaar, of jongerencontracten voor maximaal 7 jaar zijn gebruikelijk.

De sociale, ruimtelijke en financiële consequenties van spoor 2 worden deze zomer uitgewerkt. Om de vaart erin te houden wordt een extern bureau ingeschakeld dat kennis heeft van tijdelijke huisvesting. Dit zorgt ook voor meer capaciteit. Na de zomer komt het college met een voorstel naar de raad.