Sociaal domein drukt steeds zwaarder op begroting gemeente

0
Foto ter illustratie (foto: Catrin Johnson @ unsplash.com)

LOCHEM/ARNHEM – Het sociaal domein – een verzamelbegrip voor (jeugd)zorg, werk en inkomen – drukt steeds zwaarder op gemeentelijke begrotingen in Gelderland. De provincie heeft voor 2019 alle 51 gemeenten onder financieel toezicht geplaatst.

Voor 50 gemeenten, waaronder Lochem, geldt de lichtste vorm van toezicht. De nieuwe gemeente West-Betuwe staat onder verscherpt toezicht omdat het na de herindeling simpelweg (nog) niet kan voldoen aan de voorwaarden.

Gemeenschappelijke regelingen
Ook de 49 zogeheten gemeenschappelijke regelingen in de provincie vallen onder het repressieve toezicht. Het Plein, waarin Lochem en Zutphen veel zaken in het sociaal domein hebben ondergebracht, is zo’n gemeenschappelijke regeling. Deze wordt op 1 januari beëindigd. Lochem participeert nog wel, met Bronckhorst en Voorst in de gemeenschappelijke regeling Delta. Delta zorgt voor uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening (Wsw).

Een kleine 70% van de Gelderse gemeenten is erin geslaagd de begroting 2019 sluitend vast te stellen. De andere (ruim) 30% heeft geen sluitende begroting 2019, maar heeft aangetoond in meerjarenperspectief wel sluitend te zijn. Lochem valt in de eerste categorie en rekent voor 2019 op een kleine plus van zo’n 168.000 euro.

‘t Baken
Lochem start op 1 januari met ‘t Baken; een loket voor zorg, werk & inkomen en schuldhulpverlening. Ook het centrum voor Jeugd en Gezin en het Gebiedsteam Lochem schuiven aan. De nieuwe aanpak biedt zowel kansen als bedreigingen. Als het goed werkt kan worden bespaard op bijvoorbeeld uitkeringen, maar een nieuw concept kan ook zo maar duurder blijken uit te vallen dan verwacht.

De provincie stelt op basis van de ingediende begrotingen vast dat de lasten van het Sociaal Domein meer en meer het financiële beleid van de gemeenten beïnvloeden. Het principe dat het te ontvangen rijksbudget leidend is voor het ramen van de uitgaven is meestal losgelaten. Gemeenten komen met die budgetten niet meer uit.

Bezuinigen
In eerste instantie proberen de gemeenten nog binnen het Sociaal Domein de noodzakelijke bezuinigingen te realiseren, maar vaak moet ook op andere beleidsterreinen worden omgebogen. Gedeputeerde Staten maken zich hier zorgen over, ook omdat er onduidelijkheid bestaat over de verdere ontwikkeling in de omvang en verdeling van de landelijke budgetten van het Sociaal Domein in totaliteit en de Jeugdzorg in het bijzonder.

Jeugdzorg
Ook Lochem kampt al een paar jaar met steeds hogere uitgaven voor jeugdzorg. Jaarlijks moet er zo’n 2,8 miljoen euro bij. Op 75 procent van de kosten voor jeugdhulp heeft de gemeente geen invloed. Wethouder Bert Groot Wesseldijk (financiën) zei bij de presentatie van de begroting dat wel wordt geprobeerd om aan de voorkant wat te sturen. ,,Professionele hulpverleners moeten uiteraard hun eigen afweging maken maar we kunnen ze wel vragen om te evalueren of hun indicaties goed waren. Verder is vroegtijdige signalering belangrijk om hoge kosten te voorkomen.”

Zutphen
In de provincie zijn Zutphen, Brummen en Tiel momenteel de slechtste jongetjes van de klas. Daar zijn de tekorten uit de hand gelopen. Zutphen wil 13 miljoen bezuinigen en dat gaan veel inwoners voelen. Desondanks denkt de provincie, dat via gedeputeerde Jan Markink met de gemeente sprak, dat het bezuinigingsprogramma zodanig is dat hierin nog grote risico’s schuilen. De gemeente zal continu de voortgang en de effecten in de gaten moeten houden.

De drie genoemde gemeenten komen in de eerste helft van 2019 met concrete plannen om de tekorten verder terug te dringen en om de reserves te verbeteren.