LOCHEM/GORSSEL – De Lochemse gemeenteraad werd maandagavond bijgepraat over de stand der dingen rondom wonen, bouwen, vraag, aanbod en vooral aan het gebrek aan dat laatste. De ambtelijke informatie was verhelderend maar deels ook verontrustend. Spoed is gevraagd, maar spoed is vaak lastig te verenigen met procedures. Het gaat nog de nodige jaren duren voordat de opgelopen achterstand is ingehaald.
De gemeente kan tot 2030 zo’n 1300 woningen bouwen. Nog afgezien van de plekken waar die moeten komen, zijn dat er vermoedelijk niet genoeg om aan de vraag te voldoen. Het moet eerder richting 1700 nieuwe woningen. Tijdens een eerder gehouden inspraakronde kwam al een ander potentieel vertragende factor aan het licht: Veel mensen claimen ‘recht op uitzicht’ en gaan al bij voorbaat op de rem staan.
Ernstig vergrijsd
De gemeente Lochem heeft een aantal kenmerken die om specifieke keuzes vragen. Zo is de gemeente vrij ernstig vergrijsd. Het aantal 50-plussers is veel hoger dan gemiddeld, terwijl de leeftijdsgroep tussen 20 en 45 duidelijk ondervertegenwoordigd is. Dat laatste betekent automatisch dat er relatief weinig kinderen worden geboren. Er is sprake van een fors sterfteoverschot.
Maar omdat ook sprake is van een vestigingsoverschot, stijgt het aantal huishoudens wel. Er komen meer mensen hier wonen dan er naar elders verhuizen. Onder de vertrekkende inwoners zijn overigens veel 18- tot 25-jarigen. Dat zijn jongeren die elders gaan studeren. Die keren later deels weer terug. Het aantal eenpersoonshuishoudens en stellen zonder kinderen neemt toe. Het aantal gezinnen met kinderen blijft gelijk.
Randstedelingen
De hardnekkige aanname dat ‘we’ worden overspoeld door Randstedelingen blijkt niet uit de cijfers. En ook dat dit door corona nog zou worden aangewakkerd, klopt niet. En er is al helemaal geen sprake van de mensen uit de Randstad onze sociale huurwoningen ‘inpikken’, zoals vaak wordt gedacht. De Randstedeling komt hooguit af op de rust, ruimte en de vele vrijstaande woningen. De prijs speelt wel een rol maar voor Lochemse begrippen gaat het om de duurdere woningtypes.
Verreweg de meeste nieuwkomers komen uit omliggende gemeenten. Zutphen, Deventer en, in mindere mate, Apeldoorn vallen op. Maar ook mensen uit Berkelland en Hof van Twente worden graag Lochemer, zo blijkt.
Sociale huur
De gemeente Lochem telt 19% sociale huurwoningen en 10% overige huur. De woningcorporaties Viverion en IJsseldal Wonen melden een stijgende vraag. Ook neemt de zoektijd toe, maar die blijft bij beide organisaties nog wel minder dan een jaar. De corporaties hebben, na jaren van stilstand, weer bouwplannen.
Niet specifiek Lochems is het feit dat ouderen minder verhuislustig zijn. Die doelgroep geeft aan dat het lastiger wordt om een geschikt alternatief voor hun huidige woning te vinden. Dat leidt tot de voorzichtige conclusie dat levensloopbestendige nieuwbouw de doorstroming op gang kan helpen. Dat is ook nodig, want er komen nog de nodige generaties senioren aan. Ouderen moeten verleid worden om te verhuizen, zo luidt de conclusie.
‘Betaalbaar’
Omdat de prijzen stijgen en het aantal transacties afneemt staat de doorstroming extra onder druk. De prijsontwikkeling baart zorgen. Een ‘betaalbare woning’ stond 4 jaar geleden nog te boek als tussen 170.000 en 190.000 euro. Inmiddels kost een tussenwoning met drie slaapkamers al nagenoeg 3 ton.
In 2017, toen de geldende Woonvisie werd vastgesteld was woningbouw nog vooral bedoeld voor handhaving van de leefbaarheid van de kernen. Toen kon nog worden volstaan met inbreiding en beperkte uitbreiding. Dat lukt niet meer. Alle kernen moeten er rekening mee houden dat er uitbreidingslocaties moeten komen.
Bouwlocaties
De gemeente heeft dit jaar de Wet voorkeursrecht gemeenten (Wvg) van stal gehaald om mogelijke locaties die hiervoor in aanmerking komen te beschermen tegen opkoop van de betrokken grond door projectontwikkelaars. Er staat nog niets vast en de gemeenteraad en de inwoners van de betrokken kernen krijgen nog meerdere sturings- en inspraakkansen.
Op dit moment zit nog een deel van het noodzakelijke aantal nieuwe woningen al in de pijplijn. Op veel hiervan kan de gemeente niet veel invloed meer uitoefenen als het gaat om doelgroep en prijs. Dat ligt anders bij nieuwbouw, maar daarbij duren de procedures weer langer. Het ambtelijk advies aan de politiek is hoe dan ook: ‘maak voort want anders dreigen aanvragen voor bouwprojecten die al op de tekentafel liggen te blijven hangen’.
Leegstand?
Uit de cijfers van het CBS blijkt overigens iets raars: Lochem zou maar liefst 700 leegstaande woningen tellen. Op dit moment kan niet precies worden achterhaald hoe dat ongeloofwaardige cijfer tot stand komt. Mogelijk staat er in de gemeentelijk basisadministratie niemand ingeschreven op veel van de betrokken adressen. Het kan gaan om 2e woningen of om woningen in het buitengebied met dubbele bewoning en slechts één huisnummer. Dat laatste mag niet meer, maar schijnt nog wel voor te komen. Ten slotte is het mogelijk dat ouderen die in een zorginstelling wonen niet zijn uitgeschreven op hun oude adres.
De gemeenteraad werd maandag alleen bijgepraat. Op 16 januari mogen er politieke vragen worden gesteld aan het college. Later volgen de ontwerp-kernvisies waarin de eerste contouren van nieuwbouw zichtbaar worden.