LOCHEM/GÄVLE – Joost van den Bosch is geboren en getogen in Lochem maar leeft al sinds 1984 in Zweden. Door mediaberichten ontstond bij velen het beeld dat het land nauwelijks maatregelen tegen corona heeft genomen. Dat klopt niet. “Er zijn hier ook veel maatregelen getroffen maar de overheid laat hier ook ruimte voor de eigen verantwoordelijkheid van de mensen. Die houden zich goed aan de adviezen”, vertelt Joost (59).
Hij woont in Gävle. Dat ligt zo’n 200 kilometer ten noorden van Stockholm en telt zo’n 100.000 inwoners. Bijna 20 procent van die inwoners heeft een migratie-achtergrond. Joost van den Bosch werkt al heel lang in de volwasseneneducatie. Hij geeft sinds 1988 Zweeds taalonderwijs aan migranten op een school met 1200 leerlingen.
Uit zijn verhaal blijkt dat er grote overeenkomsten zijn tussen de maatregelen die daar en hier gelden. Een verschil is dat de horeca wel open mag zijn maar dat de uitbater verantwoordelijk worden gehouden voor de inachtneming van de regels, op straffe van boetes. “Dat is best lastig, zeker als er wordt gedronken”, zegt Joost.
Fout beeld
Beelden van bierdrinkende jongeren op een druk terras hebben elders in Europa geleid tot de gedachte dat Zweden niets doet aan de bestrijding van het virus. In werkelijkheid geldt het advies om twee meter afstand van elkaar te houden. En groepen van meer dan 50 personen zijn verboden, waardoor ook grote evenementen onmogelijk zijn.
“Het is een beetje de landsaard dat de overheid de verantwoordelijkheid graag bij het volk legt. Het heeft iets te maken met de vrijheid die men hier zo op prijs stelt. In de praktijk werkt dat ook. Ook hier is er wel kritiek op de overheid maar er is een groot draagvlak voor de getroffen maatregelen en vertrouwen in de Zweedse variant van het RIVM”, aldus Joost.
Immuniteit
In de media wordt de Zweedse aanpak vaak als ‘afwijkend’ gepresenteerd. Maar dat geldt ook voor de Nederlandse. De gezondheidsinspecties in beide landen streven naar geleidelijke groeps-immuniteit. Dat gaat langzamer dan gehoopt en net als Nederland zet Zweden nu ook in op veel meer testen.
Ook in Zweden is het devies: Bescherm kwetsbare mensen en laat het virus gecontroleerd rondgaan zodat veel mensen immuun worden. Dit houdt in dat ook in Zweden de verpleeg- en verzorgingshuizen geen bezoekers ontvangen.
Verantwoordelijkheid
Joost zegt: “De meeste Zweden pakken hun verantwoordelijkheid wel. Voor Pasen was de overheid bijvoorbeeld erg bang dat veel mensen naar de ski-gebieden zouden trekken, maar in de praktijk was daar bijna niemand te bekennen.”
De Zweedse aanpak leidt ondanks buitenlandse kritiek niet tot wezenlijk andere cijfers. De curve van de afgelopen weken wijkt nauwelijks af van die van Nederland of Duitsland. Op dit moment (21 april) telt het land bijna 15.000 besmettingen. Er zijn 1580 mensen overleden aan Covid-19.
Voorlichting gebrekkig
In eigen land is er wel kritiek op de overheid als het gaat om het geven van voorlichting. Ook Joost is daar niet tevreden over. “Veel migranten zijn niet goed bereikt. Het aantal zieken onder bijvoorbeeld Somaliërs is hoog. Dat heeft deels met gebrek aan informatie te maken”, zo zegt hij.
De scholen in Zweden zijn deels gesloten. Maar de kinderopvang en de basisscholen zijn open met beperkende maatregel, zoals 2 meter onderlinge afstand. De school waar Joost van den Bosch werkt is gesloten. “Ik ben er nog regelmatig om online lessen te geven. Het is erg vreemd om in een gebouw te zijn waar normaal bijna 2000 mensen zijn en nu maar zo’n tien.”
Economie
De winkels in Zweden – en vooral de kleinere – hebben te lijden onder de crisis. Joost: “We hebben hier in Gävle een groot winkelcentrum met onder meer een Ikea. Daar is het normaal altijd druk. Ik was er deze week en het was er stil. Veel winkels hebben hun deuren gesloten.
Net als hier zijn het ook in Zweden vooral jongeren die moeite hebben met het zich aan de regels te houden. Die zijn toch vaak in groepjes aan te treffen.
Intensive care
Op de IC’s in Zweedse ziekenhuizen dreigt geen tekort aan bedden en personeel. Er is op tijd opgeschaald via onder meer noodlocaties in hallen en tenten. De verwachten is dat de huidige situatie nog maanden aanhoudt. “Verreweg de meeste Zweden zijn wel doordrongen van de gevaren. Vorige week overleed een bekende tv-presentator aan de gevolgen van corona. Dat heeft veel indruk gemaakt”, vertelt Joost.
De crisis dreigt wel een ramp te worden voor de toeristische sector. Hotels en campings blijven voorlopig vermoedelijk nog leeg en mogelijk is het hele jaar verloren. De Zweedse overheid is nu ook begonnen met economische steunmaatregelen.
Familie
Joost van den Bosch vertrok in 1984 definitief naar Zweden. Het was de liefde die hem daar bracht. “Het leven bevalt me hier goed. Ik ben in 1999 opnieuw getrouwd. Mijn vrouw is van oorsprong Vietnamees. Ik heb zelf twee dochters, zij een.”
Joost is zoon van André van den Bosch. Veel wat oudere Lochemers zullen in ieder geval zijn stem nog wel kennen. Van den Bosch was jarenlang de ‘speaker’ tijdens de culturele manifestatie Dag Lochem. In de aanloop naar evenementen was de stem van André van den Bosch ook vaak te horen vanuit een geluidswagen die door de wijken reed. Dochter Mieke woont overigens in Noorwegen en is daar rector van een school.
