‘Boeren en burgers niet met ruggen tegen elkaar’

LOCHEM – ‘Lekker, Leuk, Landbouw’. Dat was de titel van een bijeenkomst in de Schouwburg op woensdagavond (22/1). Bedoeld om de werk van boeren bij burgers in positieve zin over het voetlicht te krijgen. Met ronkende trekkers voor de deur en met de boeren in zowel de zaal als op het podium in de meerderheid, kreeg het geheel eerder een tikje activistisch karakter. Maar er viel ook wat te leren.

De neutrale toehoorder kreeg aan het begin van de avond heel even de indruk dat niets en niemand in dit land boeren serieus neemt of op juiste waarde weet te schatten. Politici, NGO’s, de media en zelfs de consument, ze moesten het allemaal ontgelden. Later werd daar de noodzakelijke nuancering in aangebracht door onder meer Caroline van der Plas van de Boer Burger Beweging. Zij vindt dat boer en burger – zeker buiten de Randstad – in meerderheid helemaal niet met de ruggen tegen elkaar staan. De kloof gaapt vooral tussen boer en beleidsmaker, zo is de waarneming.

Zetels

En dat is volgens haar ook nodig want de politieke beweging waar zij aan werkt kan geen potten breken met louter stemmen van boeren. Die zijn simpelweg met te weinig. Via bewoners van plattelandsgemeenten, die vaak boeren in de buurt of in de familie hebben, hoopt de inmiddels bij de Kiesraad ingeschreven beweging volgend jaar een aantal zetels te bemachtigen. “Misschien wel vijf of zes”, aldus Van der Plas.

Oud-Kamerlid en pluimveehouder Gert-Jan Oplaat zette aan het begin van de avond de toon door tamelijk wild om zich heen te slaan. De Partij voor de Dieren, GroenLinks, D66… allemaal werden ze als vijand bestempeld. De Partij voor de Dieren vergeleek hij met een sekte en zelfs met de Noord-Ierse IRA. En, onder verwijzing naar de actualiteit: “D66 vindt dat de veestapel gehalveerd moet worden en dat we allemaal cocaïne moet gaan snuiven. Ik verdenk ze ervan dat ze dat af en toe al stiekem proberen”, zo klonk het.

Kwaad daglicht

Volgens Oplaat – zelf VVD’er – bashen NGO’s als Wakker Dier voortdurend boeren die daardoor in een kwaad daglicht komen te staan. Hij ziet dat de sector steeds minder invloed krijgt in Den Haag, ook al door de enorme afname van het aantal agrarische ondernemers. Nu zijn dat er nog dik 80.000 maar dat aantal zal op termijn nog eens halveren door vergrijzing, zo is de verwachting.

Oplaat: “Ze denken zich te kunnen permitteren om afstand te nemen van de ruggengraat van de economie.” Hij hield de goed gevulde zaal voor dat, zelfs als je nog maar de helft van het aantal dieren slacht, je nog altijd op de export aangewezen blijft om rendabel te kunnen blijven produceren. Veel delen van een kip vinden in Nederland geen afzet, maar in (verre) buitenlanden wel.

Stikstof

De huidige stikstofmaatregelen noemt hij ‘zelfkwelling’. “We moeten terug naar de werkelijkheid. En daarbij bedenken dat waar boeren werken het meestal ook best goed gaat met de natuur.” Minister Carola Schouten misbruikt volgens Oplaat de provincies met als enige doel om de veestapel te laten krimpen.

“We worden geflest. Het is oneerlijk want we moeten concurreren met de woningbouw, de wegenbouw en Schiphol. Daar calculeren ze de aankoop van compensatie gewoon per project  in. Boeren kunnen dat niet omdat hun producten dan te duur worden.” En tegen de boeren in de zaal: “Dus ga weer de weg op met je trekker en verzet je ertegen. Maar hou het wel netjes”.

Kalfsvlees

Marijke Everts van de Van Drie Group hield een pleidooi voor kalfsvlees. Op die markt is Van Drie een zeer grote speler. “Toonaangevend”, noemt ze het zelf. “En vooral in Europa. In Frankrijk en Italië waarderen ze onze producten enorm. Daar behoort het dan ook gewoon tot de dagelijkse kost.” Haar bedrijf levert het aan restaurants en aan retailbedrijven. In Nederland is het verhaal een stuk lastiger over het voetlicht te krijgen bij zowel consument als supermarktbedrijven.

“We willen graag de maatschappelijke discussie voeren over ons product en over duurzaamheid. Maar dat is erg lastig als je voortdurend onder vuur ligt. We moeten letterlijk meer de boer op”, zo zei Everts.

Het verhaal van de sector is dat er 10.000 mensen werken en dat werkelijk alles wat na de slacht overblijft wordt gebruikt. Het bloed van kalveren is een grondstof voor hartmedicatie, de huid wordt gebruikt in de auto-industrie en van de botten wordt gelatine gemaakt.

Duurzamer

Een plan van aanpak om nog duurzamer te gaan werken is onlangs door de sector aangeboden aan de minister. “Ze vindt het een mooi plan maar een bijdrage heeft ze er niet voor over. Doe het maar als sector, zo is dan de reactie.”

Marijke Everts gelooft er vast in dat een duurzame toekomt mét vlees en een gezonde agrarische sector haalbaar is als belangrijke partijen elkaar weten te vinden. Soms is het wel eens lastig om optimistisch te blijven, zo zegt ze: “Ik kom regelmatig in het buitenland voor mijn werk. Daar zijn ze altijd vol lof over de kwaliteit van ons product en hoe we het in Nederland hebben georganiseerd. Als je dan terugkomt in eigen land en via Twitter weer iets naars leest, maakt dat je er niet vrolijker op.”

lees verder onder de foto…

Boer Burger Beweging

Caroline van der Plas probeerde de verbindingen tussen boeren en burgers te vinden, al was het maar omdat haar beweging beide woorden in de naam draagt. “Boeren zijn niet tegen regels”, zo zei ze onder meer. “Ze zijn echt bereid om mee te bewegen en er is in de sector ook al heel veel gedaan. Maar nu wordt ze onrecht aangedaan. Voor de politiek zijn boeren een gemakkelijke prooi. En de grote industrieën en bedrijven blijven buiten schot.”

Enigszins cynisch: “We moeten Tjeerd de Groot eigenlijk dankbaar zijn. Hij heeft het zetje gegeven waardoor de boeren in actie zijn gekomen.” De Groot is Kamerlid voor D66 en een populaire kop van jut voor boeren omdat hij het was die halvering van de veestapel opperde.”

Recht op Landbouw

Caroline van der Plas nam een lijstje met punten door die partij, als de BBB de Kamerbankjes weet te halen, graag wil bereiken. De eerste is een wetsvoorstel die het Recht op Landbouw wordt genoemd. In Australië en de VS bestaat zo’n wet te bescherming van boeren al. Het dient ter bescherming van agrarische ondernemers.

Met de wet in de hand zijn onder meer zwaardere straffen voor stalbezetters te realiseren. En er zou een stokje kunnen worden gestoken voor ‘beroeps-bezwaarmakers’ die zonder enig persoonlijk belang overal in den lande procederen tegen door boeren aangevraagde vergunningen.

Supers

Verder wil de BBB het Duitse initiatief dat ‘Initiative Tierwohl’ heet graag overnemen. Duitse supermarktketens storten geld in een pot. Daarmee worden leveranciers uitgedaagd om wat meer dan gemiddeld aan dierwelzijn en milieu te doen. Daar staat dan een hogere prijs tegenover.

Voordat het zo ver is moet de BBB nog wel in het reine komen met de supers. Van der Plas is geen vrienden met de grote jongens die volgens haar steeds afhaken als er in gezamenlijkheid mooie plannen op het gebied van duurzaamheid zijn gemaakt.

Succes

Ze refereerde ook even aan de Partij voor de Dieren. “Sinds zij succes hebben met dierenwelzijn, hebben bijna alle partijen zeker drie bladzijden over dat onderwerp in hun verkiezingsprogramma staan. Ik denk wel eens: dat kunnen wij ook! En dan is het ook prima, dat anderen onze items overnemen. Een verandering in denken teweeg brengen is net zo belangrijk als zetels in de Kamer.”