LOCHEM – Bakkerij Dick Ten Broeke aan de Zutphenseweg in Lochem wordt in oktober 100 jaar. En het is een heel vitale honderdjarige. Aan de buitenkant en in het minuscule bakkerswinkeltje is in al die tijd bijna niets veranderd. Achter die nostalgische façade is dat wel anders.
Voorgeschiedenis
Feitelijk heeft de bakkerij een nog langere voorgeschiedenis. De overgrootvader van Dick ten Broeke kwam uit Exel en dreef op de hoek van Achterstraat en de Spaarbanksteeg een kruidenierswinkeltje met bakkerij. Maar Ten Broeke hield ook vee en had ‘een vergunning’. Dat laatste hield in dat er sterke drank mocht worden geschonken. ,,Het moet daar een heel klein maar heel gezellig en goedlopend café zijn geweest”, zegt Dick. ,,Er werd wel 300 liter jenever in de week verschonken.” Het was destijds niet ongebruikelijk om in de middagpauze al een borrel te nuttigen.
Graanhandel
Begin vorige eeuw kocht opa Ten Broeke een stuk grond naast de toenmalige graanhandel Kleiboer aan de Zutphenseweg. Op die grond liet hij later de huidige bakkerij bouwen. Toen Kleiboer stopte werd ook het pand ernaast aangekocht, op de plek waar nu de kapsalon staat. Het winkeltje aan de Achterstraat werd voortgezet door tante Anne, een zuster van de opa van Dick. Er werden alleen nog kruidenierswaren verkocht. De winkel sloot in de jaren ’80. Het antieke interieur bleef lange tijd bewaard maar schijnt nu toch te zijn verdwenen.
Raadslid
Dick’s opa Gerrit kocht de grond naast de graanhandel en liet er de bakkerij bouwen. Dick: ,,Uit tekeningen die ik bij de gemeente heb opgevraagd is te zien dat er aan het winkelgedeelte in al die tijd helemaal niets is veranderd.” Gerrit ten Broeke was overigens een hele meneer in Lochem. Hij zat in de gemeenteraad en werd onder meer bekend door zijn opvatting dat de nog resterende plaatselijke grachten maar vieze stinkdingen waren. ,,Hij vond dat je ze beter kon dempen om er een weg overheen te leggen”, zegt Dick. ,,Het is hem gelukkig niet gelukt.”
Crisistijd
De bakkerij aan de Zutphenseweg opende in oktober 1917. Gerrit ten Broeke kreeg 4 kinderen, waaronder Dick’s vader Derk. In 1936 stierf opa Gerrit aan de gevolgen van een longontsteking. De pas 19-jarige Derk had nog niet voor het bakkersvak gekozen maar moest er samen met zijn zuster Dina en zijn moeder de schouders onder zetten. Het was crisistijd. Derk was een nog onervaren bakker en ging tijdens het korte ziekbed van zijn vader regelmatig langs om zijn baksels te laten keuren. ,,Dat heb je goed gedaan jongen”, kreeg hij dan meestal te horen.
Goodwill
Het bedrijf kwam de crisis en de oorlog redelijk goed door. ,,We zijn altijd blijven bezorgen bij de boeren in het buitengebied. Dat leverde veel goodwill op. ,,De mensen zeiden tegen elkaar: ‘dat is een goede bakker’. Zelfs nu hebben we daardoor nog veel klanten rond Klein Dochteren”. zo vertelt Dick. Zijn vader kwam door het bezorgen in contact met zijn latere vrouw Bertha. Dat was rond 1950.
“Tante Bertha had enorme mensenkennis”
Tante Bertha
Dick zegt: ,,Mijn moeder was de verkoopster in de familie. Ze had een enorme mensenkennis en door haar liep de winkel uitstekend. Ze is al 15 jaar geleden overleden maar veel klanten praten nog steeds over ‘tante Bertha’. Ze is nog steeds een begrip.”
Opleiding
In tegenstelling tot zijn vader kreeg Dick een gedegen bakkersopleiding. Daarna ging hij werken bij drie nogal verschillende bedrijven en dat leverde veel ervaring op. Hij werkte bij Heusinkveld in Lochem en bij Postel in Zwiep, bekend van de Witte Wieven. ,,Daarna werkte ik nog anderhalf jaar bij Tabor in Eerbeek. Dat was een heel modern bedrijf. Ik heb daar veel geleerd”, aldus Dick.
Overname
In 1978 keerde hij terug op het ouderlijk nest. Eerst in loondienst bij zijn vader en in 1979 nam hij de zaak over. De kruidenierswaren, die ook nog werden verkocht, gingen eruit. Brood en banket waren vanaf dat moment de ‘core-business’. Dick runde de bakkerij, zijn vader deed de bezorging en moeder Bertha bleef nog lang verantwoordelijk voor de winkel.
Veranderingen
Dick heeft veel zien veranderen in de bakkerijwereld. Het vak is er wat hem betreft zeker niet zwaarder op geworden. Door allerlei technieken werd met name veel nachtelijk werk overbodig. ,,Vroeger moest ik voor het weekend al om half een ‘s nachts beginnen. Later die nacht sliep ik dan een paar uurtjes en rond zeven uur moest ik weer aan de slag voor de volgende dag. Dat hoeft nu gelukkig niet meer.”
Nooit ziek
Dick werd niet lang geleden gebeld door het arbo-bedrijf met de vraag hoe het toch kon dat er al 8 jaar niemand ziek was gemeld. Via aanpassingen en verbouwingen in 1980 en 1991 is het bedrijf steeds gemoderniseerd. Dick: ,,Ik ben altijd zelf op de werkvloer en voel alle ‘pijntjes’ dus ook zelf aan den lijve. Waar mogelijk lossen we dat dan op. Ik vind het belangrijk dat mijn personeel goed kan werken en het naar de zin heeft. We moeten het samen doen.”
“Je kunt een Mercedes kopen maar daar kun je hooguit een kwartier per dag in rijden”
Investeren
Om dit te bereiken investeerde hij altijd veel in het bedrijf dat sinds 2007 een BV is. ,,Als je wat verdiend hebt kun je een Mercedes kopen maar daar kun je, als je bakker bent, hooguit een kwartier per dag in rijden. Als je investeert in je bedrijf heb je er dagelijks plezier van”, aldus Dick. Er werken inmiddels 15 mensen bij de bakkerij. Dick wijst ook op de onmisbare inzet van zijn vrouw Marianne.
Buiten in de rij
De winkel is dus nooit wezenlijk veranderd. Het is zo klein dat zich met name op zaterdag buiten vaak een rij van klanten vormt. ,,Daar is niet veel voor nodig”, zegt Dick, maar het is bepalend in de beeldvorming. Er is wel eens overwogen om de winkel te vergroten maar het is er nooit van gekomen. Het risico de nostalgische sfeer te verliezen ligt op de loer. Ook al zorgt de kleine ruimte volgens Dick voor beperking bij het presenteren van de producten.
“Klanten staan soms buiten in de rij”
Biologisch
Ten Broeke was overigens een van de eerste bakkerijen die biologisch brood ging bakken. Aanleiding was een vraag uit 1979 van de biologische winkel De Kastanje, die eerst in de Kastanjelaan en later in de Smeestraat zat. Biologische ingrediënten en de gezondheidsaspecten van brood werden steeds belangrijker.
Fietsen
Privé is Dick een fervent wielrenner en zowel lid als een van de hoofdsponsors van LWC de Paaschberg. Vijf keer per week zit hij op de racefiets. Op de vraag of hij daar tijd voor kan vrijmaken zegt hij: ,,Tijd is een kwestie van prioriteiten stellen.” Eens per jaar doet hij overigens mee aan een internationale wielerwedstrijd voor bakkers.
Normaal
En Dick was een fan van Normaal. Hij ging regelmatig naar concerten. ,,In de begintijd was het ‘t leukst”, zo vindt hij. Hij zag de band onder meer optreden in Barchem en Halle. ,,En de afgelopen jaren, tijdens de optredens in het openluchttheater, was de sfeer ook altijd goed.”
Activiteiten
Het jubileum wordt dit jaar gevierd met een aantal evenementen. De eerste, op zaterdag 24 juni, sluit naadloos aan bij de hobby van Dick. Dan wordt in samenwerking met de wielerclub de Paaschberg een wielertocht van 100 kilometer gehouden. Inschrijven is op de dag zelf mogelijk van 8.30 tot 10.00 uur bij de startlocatie. Dat is café-restaurant Bousema aan de Zutphenseweg. De bijdrage die deelnemers betalen komt ten goede aan de jeugdafdeling van de wielerclub. Kijk voor meer info op www.ntfu.nl en www.depaaschberg.nl.
Open huis
Op 6 en 7 oktober houdt de bakkerij open huis. Liefhebbers krijgen dan de kans om achter de schermen te kijken. Verder staat de hele maand oktober in het teken van speciale acties. Die worden bekend gemaakt via social media, zoals de Facebookpagina.
Bekijk ook de website van Bakkerij Dick ten Broeke.
De video hieronder geeft een impressie van bakkerswinkel:
(Meer video’s op het YouTube-kanaal van de bakkerij)
