LOCHEM – Het Lochemse college van B&W heeft donderdag een visie op de opvang van nieuwkomers naar de gemeenteraad gestuurd. De raad had hier unaniem om gevraagd toen de mogelijke vestiging van een opvanglocatie op het terrein van Pactum in Ampsen ter sprake kwam. De nu verschenen visie focust op humane opvang en integratie. Daarbij valt op dat B&W er (voorzichtig) vanuit gaan dat het schrappen van de Spreidingswet door het beoogde nieuwe Kabinet mogelijk niet haalbaar is. Lochem houdt voorlopig dan ook vast aan wat die wet van gemeenten vraagt.
De visie heet ‘Een thuis in de gemeente Lochem voor nieuwkomers’. Het accent ligt op het bieden van een plek in de samenleving waardoor ze mee kunnen doen in het dagelijkse leven. ‘We houden oog voor de beschikbaarheid en toegankelijkheid van basisvoorzieningen voor inwoners en nieuwkomers waarbij we zo min mogelijk (extra) druk op voorzieningen nastreven’, zo legt het college het zelf uit. Nieuwkomers moeten in harmonie deel uitmaken van de samenleving, zo luidt de opvatting.
Doelgroepen
Verder wil Lochem zich richten op alleenstaande minderjarige vluchteling (amv’s), asielzoekers, ontheemden, zogeheten nareizigers en vluchtelingen. In hotel de Paasberg worden momenteel al 65 amv’s opgevangen. Met ontheemden worden Oekraïeners bedoeld en daarvan wonen er momenteel een dikke 200 in de gemeente. De visie benoemt overigens ook duidelijk wie niet tot de doelgroepen behoren. Dat zijn: arbeidsmigranten, dak- en thuislozen, derdelanders, kennismigranten, uitgeprocedeerde asielzoekers en veiligelanders.
De wettelijke taken van de gemeente verschillen per doelgroep. “De gemeente neemt haar maatschappelijke verantwoordelijkheid”, zegt wethouder Ria Leliveld, die sinds kort de ‘nieuwkomers’ in haar portefeuille heeft. “We spreken in de visie uit dat we een maatschappelijke verantwoordelijkheid voelen voor het bieden van een thuis aan nieuwkomers. We kunnen dit alleen bereiken als we balans houden met de belangen van inwoners en we goed samenwerken met partners, de regio en inwoners”
Humane opvang
De gemeente wil zich richten op humane opvanglocatie(s) en/of huisvesting. Nieuwkomers hebben, afhankelijk van hun status, recht op opvang en/of huisvesting. Bij voorkeur in de nabijheid van basisvoorzieningen, zoals openbaar vervoer, winkels en onderwijs. Wanneer locaties gerealiseerd moeten worden, maakt het college keuzes aan de hand van het zogeheten afwegingskader uit de visie. Dit zijn criteria waaraan een locatie moet voldoen.
Om nieuwkomers zo soepel mogelijk te laten integreren zijn taal, huisvesting en uiteindelijk ook werk of een andere zinvolle rol in de samenleving van belang. Doel is om zo snel mogelijk een sociale en economisch binding met de gemeente te creëren. De gemeente organiseert wat (wettelijk) verplicht is; denk aan onderwijs voor kinderen. Mocht het tot een nieuwe, grotere opvanglocatie komen, dan wordt het COA gevraagd om zelf vervoer, gezondheidszorg en begeleiding te regelen om de lokale voorzieningen niet te zwaar te belasten. Scholen en gezondheidszorg kunnen grote aantallen nieuwkomers op één plek niet aan.
Peiling
Bij het opstellen van de visie is gebruik gemaakt van een flitspeiling onder leden van het inwonerspanel LochemSpreekt. Ook was er een inloopmoment voor genodigde inwoners, organisaties en maatschappelijke partners. Veiligheid rond opvanglocaties en integratie kwamen daarbij als belangrijkste kwesties uit de bus. Ook het meedenken van omwonenden van beoogde locatie over wat geregeld moet worden rond zo’n locatie wordt door een grote meerderheid van de ondervraagden van belang geacht.
Wat betreft de participatie zetten B&W in op maatwerk. Het college neemt regie over de locatiekeuze(s), en stimuleert dat betrokkenen vervolgens hun inbreng kunnen hebben bij wat er nodig is.
Spreidingswet
De Spreidingswet blijft in ieder geval voorlopig de grondslag voor wat de gemeente wil doen. In de risicoparagraaf van een raadsvoorstel wordt de onzekerheid rond die wet wel benoemd en rekening gehouden met een mogelijk onzekere en onduidelijke taakstelling voor gemeenten in de nabije toekomst. Letterlijk schrijft het college: ‘We verwachten dat de Spreidingswet niet makkelijk ingetrokken kan worden. Daarnaast zijn wij voor een eerlijke verdeling van asielzoekers over het land. Wij hebben een maatschappelijke opgave solidair naar andere gemeenten te zijn en zorg te dragen voor humane opvang.’
Na de presentatie van het hoofdlijnenakkoord van de Haagse coalitiepartijen bleek dat niet alle gemeenten zich geroepen voelen om solidair te zijn. Het COA meldde op 22 mei dat sommige gemeenten hebben aangekondigd om opvangplekken niet te realiseren of besluitvorming daarover on hold te zetten. Het gaat volgens het COA om tussen de 2.000 en 2.500 opvangplekken.
In februari werd duidelijk dat Lochem – op dat moment – 211 mensen moet opvangen volgens de Spreidingswet, die toen nog niet was aangenomen. Dat blijft voorlopig dus een uitgangspunt. Daarnaast zijn er de taakstelling voor de opname van statushouders. Die cijfers worden elk half jaar vastgesteld. Door gebrek aan woningen wordt de taakstelling vaak niet gehaald door gemeenten. Dit is ook in Lochem het geval.
Mandaat
Wethouder Ria Leliveld neemt namens Lochem deel aan subregionale en provinciale regietafels die werden ingesteld naar aanleiding van de Spreidingsweg. Ook daar wordt voorlopig uitgegaan van de taken en bevoegdheden zoals vastgelegd in die wet. De wethouder heeft een mandaat om namens het college direct te handelen aan de genoemde overlegtafels. Omdat het college het belangrijk vindt om de Spreidingswet als referentie te gebruiken, wordt de gemeenteraad gevraagd om de taakverdeling van de wet te onderschrijven.
De raad bespreekt de visie voor het eerst aan een beeldvormende tafel op 10 juni. Dan is het voor iedereen mogelijk om in te spreken. Hoe dit kan staat op: www.lochem.nl/politiekeavond. De gemeenteraad praat daarna – onderling en met het college – verder op 11 en 18 juni.
De visie is HIER integraal te lezen (pdf-bestand op website lochem.nl)
