Notenteelt krijgt vorm in Barchem en Eefde

0
Nog even en deze Barchemse hazelnoten kunnen worden geoogst (foto: LochemsNieuws)

BARCHEM/EEFDE – Op twee plaatsen in de gemeente Lochem zijn boeren begonnen met de teelt van noten. In Barchem en Eefde zijn langs waterlopen de eerste hazelnootbomen gepoot en binnenkort wordt de eerste oogst van enige betekenis verwacht. René Lubberink heeft aan de Hazelberg (what’s in name!) bij Barchem een halve hectare hazelnoten gepoot en ziet wel toekomst in deze voor hem volkomen nieuwe tak van sport.

Noten gelden als gezond en staan op de befaamde Schijf van Vijf van het Voedingscentrum. De percelen met notenbomen zijn bovendien erg goed voor de biodiversiteit en leggen CO2 vast. En, niet onbelangrijk: noten leveren een mooie prijs op. De markt wordt nu nog beheerst door Turkse en Californische importnoten. Daar spelen respectievelijk zaken als kinderarbeid en omstreden bestrijdingsmiddelen. Dat maakt dat er goede kansen liggen voor in eigen land geoogste noten.

René Lubberdink (55) was altijd melkveehouder. Daar kwam twee jaar geleden een einde aan. Die keuze werd ingegeven door wat fysieke problemen en het feit dat hij geen opvolger heeft. Zijn drie kinderen studeren en hebben andere toekomstplannen. Daarnaast speelde mee dat de meting voor de fosfaatrechten voor zijn bedrijf heel ongunstig uitpakte.

Enthousiast

“Ik ben me gaan oriënteren op andere zaken en las in een blad van LTO over de notenteelt. Dat zag er interessant uit. Ik ben gaan kijken bij Harm Tuenter in Breedenbroek. Hij is de grootste notenteler van het land met dik 5 hectare en een opbrengt van 3 ton per hectare. Door wat ik daar zag werd ik niet minder enthousiast”, zo vertelt Lubberdink.

Hij kwam in contact met Ton Baltissen van CropEye uit Wageningen en tevens voorzitter van de Nederlandse Notenvereniging. Hij verzamelt veel kennis en met de vereniging probeert hij de teelt in Nederland te stimuleren. In Barchem, Eefde en Brummen is het met onder meer provinciaal geld het project ‘Bufferzones 2.0’ van de grond gekomen. Daarbij wordt samengewerkt met het Waterschap Rijn en IJssel.

Natuurlijk filter

Het waterschap heeft een belang bij de zones omdat de notenbomen en de bloemrijke grasgrond daar omheen veel zaken uit het wat water filteren dat bij voorkeur niet in het oppervlaktewater terecht moet komen. Te denken valt aan fosfaten, stikstof en kalium. De ondergrond van de notenboomgaard vaart er eveneens wel bij zo blijkt. Ook tot verbazing van de Wageningse onderzoekers blijkt de biodiversiteit vooral ook ‘ondergronds’ erg goed te zijn hersteld. Allerlei schimmels en bacteriën zorgen ervoor dat de grond gezond is.

René Lubberdink heeft duidelijk oog voor de prachtige omgeving waarin hij werkt en woont. Waar mogelijk probeert hij de duurzame weg te bewandelen. De notenbomen worden biologisch bemest met eierschalen en koemest. En rondom het perceel aan de Hazelberg staat een lint met zonnebloemen en andere bloemen, die zijn zus weer gebruikt voor haar bloembinderij. Ook bij de buren staat een fraai lint met bloemen rondom de mais.

lees verder onder de foto…

René Lubberdink is van melkvee overgestapt op (onder meer) de notenteelt (foto: LochemsNieuws)

Verplaatste bomen

Lubberdink begon met 7- á 8 jarige bomen. Het waren er aanvankelijk 80 en daarvan hebben vijf de verplaatsing vanuit Limburg niet overleefd. Door al wat oudere bomen te gebruiken kan binnenkort al worden geoogst. Bij jonge aanplant duurt dit minimaal 4 jaar. Via een snoeicursus weet Lubberdink nu hoe de bomen verzorgd moeten worden. De kunst is om het zonlicht optimaal te benutten om de noten te laten groeien. Dit kan door takken die in het midden van de boom groeien en dus minder zon vangen te verwijderen.

Met de oogst in zicht wordt het gras onder de bomen gemaaid zodat de vallende noten makkelijker zijn te rapen. Onder de meest vrijgevige bomen worden zeilen gelegd om de oogst nog wat te vergemakkelijken. Overigens komen er op termijn nog zeker zo’n honderd jonge notenbomen bij. Die gaan pas na vier jaar wat opleveren. Verder zijn er plannen voor fruitbomen en frambozenstruiken. “Een soort voedselbos””, aldus René Lubberdink.

De verbetering van de biodiversiteit voor wat betreft insecten en vlinders moet het vooral hebben van wat tussen de bomen groeit. Voor de bestuiving van de notenbomen zijn geen insecten nodig. Dit gebeurt puur door de wind. Op het perceel aan de Hazelberg staan vijf notensoorten die elkaar bestuiven.

Meer contact

René Lubberdink ziet de toekomst met vertrouwen tegemoet. “Stoppen met je melkveebedrijf is best een dingetje waarbij je je afvraagt of je daar wel goed aan doet. Maar langzaam lijkt alles op z’n plaats te vallen.” Hij fokt nog jongvee op voor twee jonge boeren en daarnaast zijn er nu onder mee de noten en de moestuin.

Aan de weg bij de boerderij staat een kraam waar van alles te koop is. Allemaal biologisch. “Alleen die kraam is geweldig mooi. Ik heb nu meer contact met mensen en heb in korte tijd al meer complimenten dan de afgelopen 30 jaar als melkveehouder bij elkaar. Daar dat contact kun je mensen dingen uitleggen en dat is iets wat wij boeren nog veel meer moeten doen.” Mensen die nieuwsgierig zijn naar de natuurinclusieve plannen van René Lubberdink zijn welkom.

Eefde

In Eefde heeft Ab Aalderink een bufferstrook langs de Eefse Beek gerealiseerd. De notenboomgaard van René Lubberdink aan de Hazelberg bij Barchem ligt langs een beekje  dat vanuit de Slinge komt en die via de Heksenlaak in de Berkel uitmondt. Deze beek bevat helder water en dient als kraamkamer voor veel vissen.

Het project Bufferzones 2.0 is genomineerd voor de Gelderse Prijs Ruimtelijke Kwaliteit 2020. Naast Barchem en Eefde hoort ook een zone bij Brummen daartoe. De winnaar van de provinciale prijs ontvangt 10.000 euro. De winnaar wordt in november of december bekend gemaakt.

Meer informatie over de Gelderlse Prijs Ruimtelijke Kwaliteit