LOCHEM – Nog voordat het zogenoemde ‘ravijnjaar’ 2026 aanbreekt balanceert de begroting van de gemeente Lochem op het randje van de afgrond. PvdA, VVD, CDA, GroenLinks en LochemGroen! zijn van plan om tegen de begroting van 2025 te stemmen. Gemeentebelangen en MmL zijn voor. D66 twijfelt nog. Zonder die fractie is de voorlopige stemverhouding 10 voor en 11 tegen. Een door het CDA voorgestelde ‘noodrem’ lijkt enige kans van slagen te hebben.
De tegenstanders van de begroting verzetten zich tegen een aantal nieuwe uitgaven die structureel zijn en dus jaarlijks terugkeren. Dat vinden ze onverantwoord aan de vooravond van onderhandelingen over straffe bezuinigingen van zo’n 7 miljoen. Die gesprekken hierover starten binnenkort. Daarbij is afgesproken dat niets taboe is. Door nu structureel geld toe te kennen aan bepaalde ontwikkelingen, bestaat dus de kans dat deze al heel snel weer teruggedraaid moet worden. Dit zou kunnen leiden tot verwijten als ‘onbetrouwbare overheid’ en het wordt als oneerlijk richting betrokkenen ervaren.
Zorgcoördinatoren
Als voorbeeld diende maandagavond de beoogde 120.000 euro per jaar voor de zorgcoördinatoren die in verschillende kernen werken. Iedereen is het er over eens dat hun werk onder de streep geld bespaart. Maar als de structurele maatregel nu wordt genomen, kan deze tijdens de bezuinigingsronde weer sneuvelen, zo waarschuwen de tegenstanders van de begroting. Voorstanders brengen hier tegenin dat sommige onderdelen van de begroting, waaronder de zorgcoördinatoren, tot stand zijn gekomen via soms langdurig overleg met betrokken inwoners en organisaties. Nu terugkrabbelen zou net zo goed als teken van onbetrouwbaar bestuur kunnen worden opgevat, zo vinden zij.
Als de pijn niet via wijzigingsvoorstellen kan worden weggenomen, kan de situatie ontstaan dat de gemeente geen begroting kan inleveren bij de provincie. Dat is een vrij unieke situatie en de gevolgen kunnen zijn dat de gemeente in financieel opzicht nauwelijks nog iets kan en onder toezicht komt te staan. Met die dreiging voor ogen kwam fractievoorzitter Henk Datema van het CDA met een voorstel om samen te werken aan de wijzigingsvoorstel waarbij de begroting van dit jaar dient als basis voor die van volgend jaar. De beoogde investeringen zijn er dan uit en kunnen deel uitmaken van de bezuinigingsonderhandelingen die binnenkort beginnen. Verder is dan sprake van business as usual. Andere fractie toonden zich bereid mee te denken over zo’n amendement. GB en MmL zien ook dit niet zitten en D66 wil eerst de consequenties overzien.
Verdediging
Wethouder Lex de Goede deed verwoede pogingen om de werkwijze van het college te verdedigen. Hij wees op een advies van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) waarin gemeenten wordt aanbevolen om voor 2025 een sluitende begroting in te dienen en dan aan de slag te gaan met de, op de meeste plaatsen noodzakelijke, bezuinigingen voor 2026 dat ook wel het ravijnjaar wordt genoemd. Zoals de zaken er nu voor staan, krijgen gemeenten dan veel minder geld van het Rijk. De VNG is echter hard bezig met het bewerken van politiek Den Haag in de hoop dat de pijn kan worden verzacht, zeker ook voor de jaren na 2026.
De Goede wees erop dat de meeste gemeente het advies van de VNG volgen. Dat lijkt te kloppen, want er zijn nog geen berichten van gemeenten waar de begroting is verworpen omdat er structurele investeringen in zijn opgenomen. Lochem behoort tot de rijkere gemeenten en heeft nog relatief veel geld in kas. Daarvan mag jaarlijks echter hooguit 10 procent worden ingezet om structurele tekorten te dekken. Als dat jaren achtereen gebeurt komt de bodem van de schatkist snel in zicht. Bezuinigingen lijken dan ook onontkoombaar.
Het aangekondigde amendement, waaraan partijen gaan werken, komt tijdens de raadsvergadering van maandag 25 november ter tafel.
