LAREN – Robert Croll (70) haalde ruim drie weken geleden het landelijke nieuws. De bewoner van kasteel Oolde in Laren kreeg, naar eigen zeggen, menig mestkar over zich heen toen hij bekend maakte dat hij zijn zetel in de Eerste Kamer overhevelt van BBB naar D66. Hij licht zijn beweegredenen toe en blikt vooruit. ‘Misschien kan ik een beetje de BBB-geluidjes binnen D66 laten doorklinken. Want boeren moeten er zijn.” Croll zocht en vond vooral de nuance bij D66.
Hij geeft aan dat de geboorte van zijn kleinzoon een soort van wake-up call voor hem was. “Je gaat anders tegen dingen aankijken als je je steeds afvraagt wat je handelen over zo’n 30 jaar gaan betekenen voor de kinderen van nu. Vooral bij nogal abstracte rechtsregels is dat lastig. Veel lastiger ook dan wat ik als rechter gewend was te doen: wetten toepassen en interpreteren.” Hij werd onder meer senator om zijn juridische achtergrond in het voordeel der natie te laten werken. Van hoe het politieke spel precies werkt was hij zich vooraf veel minder bewust.
Midden-Oosten
De breuk met de BBB werd definitief door het Midden-Oostenstandpunt binnen de fractie van de BBB. De aanval op hulpverleners in Gaza was de druppel. Robert Croll was meer dan 30 jaar actief betrokken bij het Nederlandse Rode Kruis; van collectant tot lid van het hoofdbestuur. “Die aanval, de leugens daarna én de slappe reacties daarop, waren een rode streep voor mij. De BBB-fractie in de Eerste Kamer wilde tegen een motie stemmen die de aanval krachtig veroordeelde. Ik was één van twee fractieleden die voor die motie wilden stemmen. Het draaide erop uit dat wij met z’n tweeën, direct voor de stemming, de zaal verlieten. Eigenlijk houd ik niet van dat soort ‘lafheid’ maar we zagen toen even geen andere uitweg.”
Hij heeft een dubbel gevoel over de BBB. “Ik wil de partij niet keihard afvallen. Hun partijprogramma is echt niet verkeerd, al staan er enkele dingen in waarvan ik meteen al moest schuddebuiken van het lachen en dingen die een betere uitwerking behoeven. Maar de BBB-fracties in zowel Eerste- als Tweede Kamer handelden vaak niet in overeenstemming met hun eigen programma. Het verlangen om mee te regeren was te groot en leidde ertoe dat de partij een soort van kolentender achter de locomotief van Geert Wilders aanhobbelde.”
Partijen
Onder meer in de Telegraaf werd Croll neergezet als een opportunist die net zo snel van partij als van onderbroek wisselt. De suggestie werd gewekt dat hij voor CDA, D66, Volt en BBB actief was, en dat klopt niet. Hij was inderdaad lid van de drie van de vier genoemde partijen en pas later van de BBB. Voor het CDA was hij alleen als bestuurder van de lokale afdeling Lochem actief. Hij zegt: “Voor D66 en Volt was ik nooit actief en ik heb nog nooit een bijeenkomst van die partijen bezocht. Ik werd wel lid van die partijen. Ik vind dat het politieke midden overeind moet blijven. Als ik een partij sympathiek vind, word ik er graag ondersteunend lid van. Ik heb de drie lidmaatschappen opgezegd op de dag voordat ik werd beëdigd als senator voor de BBB.”
Dat hij bij de BBB terecht kwam was vooral toeval. Met zijn pensioen in zicht bedacht Croll dat hij zijn juridische kennis wel wilde inzetten voor de maatschappij, bijvoorbeeld als senator. Voor het CDA in eerste instantie. Hij belde op een vrijdagmiddag met het partijbureau om zijn aspiraties kenbaar te maken. “Ik kreeg te horen dat iedereen al naar huis was en dat ik maandag maar terug moest bellen. Maandag kreeg ik te horen dat de aanmeldtermijn voor kandidaten in het tussenliggende weekend was gesloten.”
Praktijk
Niet lang daarna liep hij op de markt in Deventer een bestuurder van de BBB tegen het lijf. “We raakten in gesprek en onder het genot van een kop koffie bleek dat de partij nog goed kandidaten voor de Eerste Kamer kon gebruiken.” De praktijk van de afgelopen twee jaar zorgde regelmatig voor gefronste wenkbrauwen. Sommige standpunten van de fractie deelde Croll niet. Een voorbeeld is de Spreidingswet. Hij was daar voor, omdat hij met eigen ogen had gezien in welke omstandigheden asielzoekers in noodopvanglocaties verbleven. Desondanks stemde mee met de fractie, die mordicus tegen de wet was. Die kwam er uiteindelijk wel en is nog altijd van kracht.
Over het functioneren van de BBB zegt hij: “Er heerste in de praktijk een wat mij betreft te rechtse sfeer. Zo werd over een advies van de Raad van State weggezet als ‘slechts een advies’. Ik ontplofte toen ik dat hoorde en heb dat ook laten blijken. De Raad van State is het oudste, en een van de belangrijkste, adviesorganen van Nederland. Je moet niet lichtzinnig omgaan met adviezen.”
Waarom D66?
Dan D66. Die partij wordt door velen gezien als de absolute tegenvoeter van de BBB, met name op agrarische- en klimaatdossiers. Croll: “Dat heb ik inderdaad onderschat. En mij onvoldoende gerealiseerd hoeveel pijn dit doet bij de BBB. Maar als je ChatGPT vraagt om de verschillen tussen BBB en D66 aan te geven, valt het eigenlijk best mee. Ik kan wellicht BBB-geluidjes laten doorklinken bij D66. Want boeren moeten er zijn. De wereld moet immers eten.” Hij voegt er overigens meteen aan toe dat zaken als stikstof en de omvang van de veestapel niet bepaald tot zijn expertises of portefeuille behoren.
Bij D66 is hem de afgelopen weken opgevallen dat de Eerste- en Tweede Kamerfracties regelmatig met elkaar spreken. Dat was bij de BBB nauwelijks het geval. “Daar was veel meer sprake van twee zandbakken: een voor de taartjes en de ander voor de zandkastelen. Er wordt door de Tweede Kamerfractie te weinig gebruik gemaakt van het eigen kennisblok in de Senaat “, legt Croll uit. Verwijten over zetelroof, die al snel klonken vanuit het BBB-kamp, werpt hij verre van zich. “Er is geen wet die dit verbiedt, dus ik doen niks verkeerd. Ik vind dat ik wat dit betreft alleen verantwoording aan mezelf ben verschuldigd.”
Platteland
Hij vervolgt: “Twee jaar geleden heb ik uit overtuiging mij aangesloten bij BBB. Destijds stond de partij voor een groep kiezers die teleurgesteld was in de Haagse politiek en die zich presenteerde met originele punten waarin het platteland zich kon herkennen. Dat gold ook voor mij. Alleen, ik durf de stelling aan dat niet ik maar dat de BBB is veranderd. Zonder met modder te willen gooien vind ik dat de BBB de al genoemde kolentender is geworden achter een stoomlocomotief met niet Caroline van der Plas, maar Geert Wilders als machinist. Daar heb ik niet voor getekend.”
Croll vindt niet dat een zetel aan de partij toebehoord. “Het is geen cadeautje dat je zo maar in je schoot is geworpen. Je bent ervoor geselecteerd op grond van getoonde eigenschappen en ervaringen. Het kleeft dus in zekere mate ook aan de kandidaat die naar de functie gesolliciteerd heeft.”
Nuance
Meer in het algemeen zegt Croll: “We leven in een maatschappij waarin ‘de uitersten’ elkaar bevechten. Ik wil daar niet aan deelnemen. Het maatschappelijke midden spreekt mij meer aan. Als ik met mensen debatteer, dan is de gesprekspartner op z’n hoogst ‘een tegenstander’, maar geen vijand. Jammer is alleen, dat het er soms op lijkt dat de wereld van vandaag daar wel om vraagt. Daar wil ik niet aan meewerken.”
De vraag waarom uitgerekend hij het frame bevestigt dat ‘alle rechters’ lid zijn van D66 leidt tot een lach en de opmerking dat dit ‘in hoge mate gelul’ is. “Dat rechters het redelijke midden zoeken is overigens niet zo gek, maar dat hoeft niet altijd D66 te zijn.” Bij die partij zoekt hijzelf inderdaad die redelijkheid. Niet teveel rechts en niet teveel links. “We gunnen elkaar de nuance niet meer. We moeten problemen veel meer gezamenlijk, vanuit dat redelijke midden, aanpakken.”
Reacties
Robert Croll heeft in eigen omgeving, midden in het agrarische buitengebied van Laren, nog weinig rechtstreekse reacties gekregen op zijn stap. “Dat heeft misschien ook met de ingetogen volksaard te maken. En, laat duidelijk zijn dat ik boeren geenszins het leven zuur wil maken. Integendeel!”, zo klinkt het.
