LOCHEM – Gemeentebelangen (GB), Meedenken met Lochem (MmL) en D66 vormen nu ruim vier maanden de nieuwe coalitie in de Lochemse gemeenteraad. De drie fractievoorzitters ogen en klinken tevreden als ze terugblikken op die eerste periode. Ze geven uitvoering het Pluspuntenakkoord en houden daarbij het rapport van verkenner De Cloe in hun achterhoofd. Daarin wordt onder meer aandacht werd gevraagd voor betere omgangsvormen. Dit betekent onder meer: niet gemakkelijk uitgaan van de (krappe) meerderheid in de raad maar zoveel mogelijk oppositiepartijen achter voorstellen en moties te krijgen.
Anja Rouwenhorst (GB), Bertus Karssenberg (MmL) en Marleen van der Meulen (D66) lukt het tot nu toe goed lukt om vaker de handen op elkaar te krijgen van andere fracties. Dit komt tot uitdrukking door een toename van het aantal moties dat in de voorbije maanden unaniem werd aangenomen door de gemeenteraad. Anja Rouwenhorst zegt: “We passen vaker moties aan, zodat ze daarna op een groter draagvlak kunnen rekenen. We proberen moties te schrijven die niet alleen uitvoerbaar zijn maar waarmee onze ambtenaren door kunnen en die goed zijn voor onze inwoners.”
Breuk
De onderlinge relaties in de coalitie, en tussen de drie fracties en het college, worden als positief ervaren. De fractievoorzitters willen niet te lang stilstaan bij de problemen van de vorige coalitie. Met name GB en MmL willen nog wel kwijt dat de breuk met de VVD, in december, niet alleen het gevolg was van onenigheid over de begroting. “Het liep al veel langer niet lekker”, zegt Karssenberg. Uit zijn betoog blijkt dat het deels door wrijvingen op het persoonlijke vlak al eerder stuk dreigde te lopen.
Na de breuk lag het voor de hand dat GB en MmL zouden doorgaan met D66. Ook verkenner Dick de Cloe kwam tot die conclusie. D66 was de enige oppositie partij die in het begrotingsdebat instemde met het begrotingsvoorstel van het college. De drie partijen namen zelf het initiatief voor dit interview, omdat ze merken dat er in de achterbannen bedenkingen zijn. De achterban van GB is al jaren stevig geworteld in het buitengebied en de kleine kernen, met veel agrarische ondernemers en mensen met agrarische wortels. Bij hen ligt D66 vaak niet heel lekker, hoewel dat met name lijkt te komen door de landelijke politiek en door andere partijen zorgvuldig gekoesterde frames.
Geen halvering veestapel
Vooral de uitspraak van voormalig Kamerlid Tjeerd de Groot over de ‘halvering van de veestapel’ doet de nekharen rechtop staan bij de betrokken achterban. “Maar dat beeld is achterhaald. Tijdens het landelijke congres van D66, afgelopen april, is een motie aangenomen waarin staat dat ‘halvering van de stikstofuitstoot’ het doel is en niet ‘halvering van de veestapel’,” aldus Marleen van der Meulen. Zij was tijdens het congres mede-indiener en woordvoerder voor de motie. Ze vindt het belangrijk omdat zij merkte dat deze uitspraak mensen uit elkaar drijft. “Terwijl D66 de partij van de nuance en verbinding is. D66 wil dat boeren, die willen veranderen, worden geholpen. Boeren moeten in de tussentijd wel een goede boterham kunnen verdienen en zekerheid krijgen.”
GB wil boeren die willen omschakelen ook vooruit helpen. “Maar wij willen zeker óók boeren in staat stellen om zich verder te ontwikkelen en uit te breiden”, zegt Rouwenhorst. “We moeten onze agrarische achterban regelmatig uitleggen waarom we met D66 in zee zijn gegaan. Maar lokaal werkt het duidelijk anders dan in de landelijke politiek.” Karssenberg stemt in met die uitleg en zegt dat ook MmL de boeren hoog heeft zitten en hen de ruimte wil geven om te ondernemen. De gemeente kan dit doen door bijvoorbeeld het FAB-beleid aan te passen. De afkorting staat voor Functieverandering Agrarische Bebouwing. Door lokaal ingekleurde regelgeving worden boeren onder meer in staat gesteld om te stoppen.
Participatie
Karssenberg zegt: “Iedereen tevreden stellen is lastig. Er wordt door insprekers vaak geklaagd over de participatie van de kant van de gemeente. Daarbij gaat het vaak om mensen waarmee we heel vaak hebben gesproken. Dat vind ik lastig.” Van der Meulen brengt nog in dat participatie ontzettend belangrijk is. “In ons Pluspuntenakkoord staat dat wij vóór het einde van dit jaar een gemeentelijke participatieverordening willen hebben. Hierin wordt vastgelegd hoe de gemeente de inspraak en communicatie vorm moet geven. Bij klachten achteraf kan dat makkelijker worden getoetst of alles volgens het boekje is verlopen. Voor indieners van zienswijzen moet zo duidelijker worden wat er met hun inbreng gebeurt.
Bertus Karssenberg maakte een lijst met zaken die in de afgelopen maanden door de coalitie zijn gerealiseerd of in gang zijn gezet. Anja Rouwenhorst vulde die lijst tijdens het interview aan met nog meer punten, in totaal ruim twintig. Zo is er een besluit genomen over de zwembaden van Gorssel en Almen. Ook over zwembad De Beemd in Lochem is een besluit genomen over verbouwing en verduurzaming.
Verder is het beleid voor kleinschalige wind- en zonne-energie vastgesteld en is een energieloket geopend. Voor de multifunctionele accommodatie (MFA) in Gorssel staat vast dat het tot realisatie komt. Er is een uitvoeringsagenda woonzorgvisie in de maak en het project Buddy to Buddy is gestart. Bij dat laatste krijgen nieuwkomers in de gemeente een vaste buddy die hen helpt met inburgeren en bij praktische zaken. “Hieruit ontstaan levenslange internationale vriendschappen”, weet Marleen van der Meulen.
Woningen
Een ander hot item is woningbouw. Er zijn de afgelopen maanden veel voorbereidende stappen gezet, onder meer in de vorm van startnotities voor diverse bouwprojecten in de gemeente. Tot op grote schaal stapelen van stenen heeft dit nog niet geleid, maar Anja Rouwenhorst zegt: “Wethouder Marja Eggink is samen met haar ambtenaren heel hard bezig om alles in het voortraject goed te regelen zodat er geen extra vertragingen ontstaan. Dat kost tijd, maar er komt een moment dat we groen licht kunnen geven en dan kan het hard gaan.”
Toen de huidige coalitie van start ging werd onder leiding van formateur Arco Hofland een zogeheten Pluspuntenakkoord gesloten, als aanvulling op het bestaande coalitieakkoord. D66 bracht daarbij zaken in die aansluiten bij het eigen partijprogramma. “Het akkoord sluit heel goed aan bij ons programma”, benadrukt Marleen van der Meulen. De onderhandelingen waren volgens de drie fractievoorzitter intensief maar niet heel moeilijk. Ze vonden plaats in een goede sfeer.
Asiel
D66 heeft tijdens die onderhandelingen onder meer aandacht gevraagd voor asiel en de energietransitie. Wat asiel betreft wil de partij dat de eigen wethouder voortvarend te werk gaat, zodat niet meer vertraging ontstaat. Rond het beoogde azc in Ampsen is het overigens al langere tijd stil, maar dat heeft volgens de fractievoorzitters ongetwijfeld te maken met de beroemde ‘broedende kip’. Karssenberg noemt het asieldossier als voorbeeld van compromissen die moesten worden gesloten. “We zijn niet enthousiast over een azc maar het is een kwestie van geven en nemen”, zo zegt hij.
Na de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar willen de drie partijen bekijken of voortzetting van de coalitie voor de hand ligt. De kiezer moet eerst spreken. Dat de landelijke verkiezingen er, eind oktober, tussendoor fietsen is mogelijk van invloed op de campagnes. De kunst is zich op lokale thema’s te profileren. Wonen, asiel en financiën zijn daarvan het meest belangrijk. Als het gaat om de centen, is inmiddels duidelijk dat de verwachte daling van de rijksbijdrage n 2026 een stuk lager uitvalt. Het gevreesde ‘ravijn’ blijft grotendeels uit zodat de meest pijnlijke bezuinigingen achterwege kunnen blijven.
Wethouder
Met de komst van D66 kwam ook wethouder Michiel Rijsberman in Lochem terecht. “We zijn erg blij met hem”, zegt Marleen van der Meulen. “Hij heeft veel bestuurlijke ervaring en snapt de processen. Als voormalige gedeputeerde (in Flevoland – red.) weet hij ook de weg bij de provincie. Met zijn komst is het college weer op sterkte.”
