LOCHEM – De gemeente Lochem moet de komende jaren flink bezuinigen of ombuigen om forse tekorten op de begroting te voorkomen. Die kunnen oplopen tot 7 miljoen per jaar. Dinsdagavond sprak de gemeenteraad over een voorzet van het college van B&W. Van vier gepresenteerde scenario’s geven B&W zelf de voorkeur aan een scenario waarbij ruim 5 miljoen wordt bezuinigd en waardoor de meeste voorzieningen in stand blijven.
Zoals was te verwachten leidde het debat niet meteen tot grote eensgezindheid. Overigens ook niet tot grote onenigheid en dat is op het huidige politieke toneel al heel wat. De financiën en de wijze van begroten was in november immers aanleiding voor een breuk in de coalitie. De VVD stapte er toen uit vanwege onvrede over de begroting voor dit jaar. Nu bleek dat overeenkomsten en verschillen van inzicht grotendeels dwars door de coalitie en oppositie lopen en dat is alvast een gezonde ontwikkeling.
Sterke schouders
Consensus is er dus nog niet, maar een paar onderwerpen werden vaak benoemd. Met name de stelling dat de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen werd vaak gehoord. Gekoppeld aan de stelling dat je mensen die het niet breed hebben zoveel mogelijk moet ontzien. Bezuinigingen op het sociaal domein worden geschuwd, omdat dit raakt aan het welzijn van inwoners. In ieder geval Gemeentebelangen, CDA, MmL, PvdA, LochemGroen! en GroenLinks waarschuwen hiervoor.
In het voorkeursscenario van het college is sprake van vervanging van beroepskrachten in het welzijnswerk door vrijwilligers. En ook op die vrijwilligers kan nog wat worden bezuinigd denkt het college. De genoemde sterkste schouders kunnen vooral worden aangesproken via de ozb. Dat is voor de meeste partijen bespreekbaar. GB wil dat liefst binnen de grenzen van de gebruikelijke indexering houden. De VVD, meestal groot tegenstander van belastingverhoging, benoemde deze mogelijkheid niet maar stak ook niet meteen de rode vlag omhoog.
Kritisch
De VVD is het meest kritisch op de door het college gepresenteerde scenario’s. Er zou sprake zijn van veel onzekere factoren en zelfs tegenstrijdige cijfers. De liberalen zien overigens ook nog wel gebeuren dat gemeenten nóg minder geld van het Rijk krijgen, gezien de stijgende defensie-uitgaven. De gemeente zou zelf ook serieus naar de veiligheid moeten kijken, vinden de liberalen. En daarom een extra buffer inbouwen, in de vorm van 10 procent extra aan bezuinigingen.
DE VVD is groot voorstander van een kerntakendiscussie. Volgens fractievoorzitter Jan de Vries leent de route naar de voorjaarsnota en de begroting zich daar goed voor. Onder de kerntaken vallen in ieder geval de wettelijke taken van de gemeente. Die maken een fors deel uit van de begroting en lenen zich nauwelijks voor grote bezuinigingen. De Vries stelt zich voor dat uit zo’n kerntakendiscussie vanzelf voortvloeit hoe groot de ambtelijke organisatie moet zijn. Want ‘snijden in eigen vlees’ werd door meerdere fracties genoemd. Naast personeel kan het dan ook gaan om investeringen in het gemeentehuis en de buitenruimte.
Reserves
Consensus gloort mogelijk ook als het gaat om het inzetten van de nog altijd forse reserves van de gemeente. Die mag slechts voor een deel worden ingezet om gaten in de begroting te dichten, maar mag wel worden gebruikt voor investeringen. Te denken valt aan investeringen in basisvoorzieningen en in zaken die uiteindelijk financiële voordelen opleveren. Lochem heeft – na dit jaar – nog ruim 30 miljoen op de plank liggen. Veel meer dan veel andere gemeenten.
Dinsdagavond was regelmatig te horen dat bezuinigingen niet mogen leiden tot hogere kosten in een later stadium. In dat verband werden onder andere onderhoud aan bomen en wegen benoemd. Overigens zijn sommige partijen er wel voor om de overeenkomst met Circulus tegen het licht te houden. Dit kan gevolgen hebben voor de kwaliteit van openbaar groen en de spreekwoordelijke scheve stoeptegels.
Scholen
Punt van kritiek was het idee om scholen zelf te laten (mee)betalen aan de gemeentelijke lasten. Dat wordt als een lastig te realiseren ombuiging gezien. GB kwam nog met het idee om te onderzoeken of eigenaren van vakantiewoningen wel gemeentelijke lasten betalen en of grond van de gemeente, dat niet geschikt is voor woningen of bedrijven, mogelijk verkocht kan worden. En het CDA ziet nog wel gebeuren dat op gemeentelijke gebouwen kan worden bezuinigd door taken samen te voegen, zoals kerken en buurthuizen. Ook een extra functie voor de hal van het gemeentehuis werd daarbij genoemd.
GroenLinks wil graag weten wat nu eigenlijk het nulpunt van de bezuinigingsoperatie is, zodat duidelijk wordt hoe groot de opgave werkelijk is. Wethouder Lex de Goede zei afrondend dat hij goed heeft geluisterd en dat ook hij enige vormen van mogelijke consensus heeft bespeurd. De adviezen van de fracties worden meegenomen bij het opstellen van de kadernota. Dit is de voorloper van de begroting voor 2026 en de jaren daarna. Die wordt in november verwacht. De gemeenteraad debatteert nog voor de zomer over de kadernota.
Communicatie
De Goede liet weten dat hij zich, mogelijk nog deze week, wil richten tot de inwoners van de gemeente. Dit naar aanleiding van opmerkingen van fracties dat her en der al enige ophef is ontstaan over de genoemde bezuinigingen. Hier en daar lijkt de indruk te zijn ontstaan dat alles al in kannen en kruiken is. Dat is niet het geval en dat wil de wethouder communiceren.
