LOCHEM – Lering trekken, in de spiegel kijken, breder draagvlak zoeken op gewichtige thema’s én onderling respect. Zo maar wat losse flodder uit het debat dat de Lochemse gemeenteraad maandag voerde over het rapport van verkenner Dick de Cloe rond de impasse die ontstond nadat de VVD uit de coalitie met Gemeentebelangen (GB) en Meedenken met Lochem (MmL) stapte. Gaandeweg vielen ook nog wel wat harde woorden over en weer. Maar twee unaniem aangenomen moties aan het eind van het debat sterkten de kerstgedachte.
Lees HIER een eerder bericht over de inhoud van het rapport van verkenner De Cloe.
Dick de Cloe sprak met alle fractievoorzitters en collegeleden. Het voormalige PvdA-Kamerlid was daartoe aangezocht door GB. De verkenner sprak van aangename en verhelderende gesprekken. Die leidden tot de overduidelijke conclusie dat er een nieuwe coalitie moet worden gesmeed waarin de VVD wordt vervangen door D66. Die combinatie kan rekenen op een constructieve grondhouding van de meerderheid van de fracties.
Dualisme
De Cloe: “U moet kijken wat in ruim een jaar nog kan worden gedaan voor de inwoners van de gemeente.” Eind 2025 barsten de campagnes los voor de verkiezingen van maart 2026. De Cloe kwam met een nadere duiding van de termen dualisme en vertrouwen uit zijn verslag. Twee zaken die niet direct tot zijn opdracht behoorden, maar die wel om een reflectie vroegen. Met name zijn oordeel over dualisme kan de VVD als een blijk van instemming beschouwen. Voor GB en MmL is het vooral een terechtwijzing, al werd het zo niet door De Cloe benoemd. Hij vindt dat dualisme onvoldoende tot z’n recht komt. “De raad is het hoogste orgaan en de volksvertegenwoordiging. De raad moet het college controleren. De collegeleden zijn door de raad aangesteld als bestuurders. De raad moet vooral niet op de stoel van de bestuurders gaan zitten.”
Hij zei ook: “Ik heb geproefd dat dualisme niet tot grote hoogte is gestegen in deze gemeente.” Hij verwees onder meer naar voorvallen waarbij tenminste de schijn ontstond dat raadsfracties zich soms laten souffleren door collegeleden. Vanuit de oppositie kreeg met name GB de afgelopen tijd kritiek. De fractie is met 8 zetels getalsmatig de sterkste kracht, maar dat komt volgens criticasters onvoldoende tot uitdrukking. Te weinig initiatiefrijk op zowel de inhoud als bij het zoeken naar draagvlak die verder rijkt dan de eigen (smalle) coalitiemeerderheid, zo luidt het oordeel.
Verantwoordelijkheid
Door het onderling vertrouwen te versterken kan de raad problemen met meer draagvlak aanpakken. De Cloe raadt de partijen aan om verschillen te overbrugging in plaats van elkaar voortdurend de maat te nemen. “Niet scoren op tegenstellingen, en daardoor tekort schieten op de gezamenlijke verantwoordelijkheid jegens de bevolking”, zo zei hij. Hij adviseerde ook het college om eens in de spiegel te kijken en op zoek te gaan naar breed draagvlak in de gehele gemeenteraad, dus inclusief de oppositie. Dat laatste wordt de komende tijd nog belangrijker, want met D66 aan boord slinkt de meerderheid van de coalitie tot 12 tegen 11.
Na de toelichting van de verkenner gingen de raadsfracties met elkaar in debat. Met de uitdrukking ‘zonder wrijving geen glans’ in gedachten, kan de conclusie zijn dat het flink gaat stralen de komende tijd. Onder meer de vraag van CDA-fractievoorzitter Henk Datema, over het risico dat met D66 hetzelfde gaat gebeuren als met de VVD, kwam voorbij. Dat gaat over de oproep – of zelfs eis – aan het adres van GB en MmL om breder draagvlak te zoeken en vaker in contact te treden met de oppositie. Fractievoorzitter Anja Rouwenhorst van GB deed die toezegging, maar gaf ook niet meteen onomwonden toe GB dat tot nu niet deed.
Gebroken been
LochemGroen! noemde de vervanging van een VVD-wethouder door een D66-wethouders ‘als een pleister op een gebroken been’. Tjitske Ypma vindt dat de raad de afgelopen tijd te weinig invloed had op processen. En ze riep de collegepartijen op niet langer als ‘stemvee’ voor het college te fungeren. Arda van den Brink van GroenLinks was duidelijk nog niet klaar voor consensus en gooide kooltjes op het vuur. Onder meer door de titel van De Cloe’s rapport te verbasteren tot ‘Onverantwoordelijk Lochem’ en door wethouder Lex de Goede (MmL/financiën) te betichten van ‘ijzerenheinig gedrag’. Om meteen daarop de conclusie te trekken dat democratie om respect draait.
De VVD wees nog eens op de begrotingsbehandeling die voor de liberalen als breekpunt gold. Hij noemde het ingeslagen financiële beleid onverantwoordelijk. Fractievoorzitter Jan de Vries sprak GB aan op de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat drie prioriteiten in beleid een breder draagvlak krijgen. Dit zijn: bezuinigingen, asielopvang en woningbouw. Ten aanzien van de dreigende 12- tegen 11-verhiouding tussen coalitie en oppositie zei hij: “Stop daarmee.., maak het breder.”
Respectvol
De PvdA zoomde in op de rol van het college als het gaat om constructieve samenwerking. “We hoeven een scherp debat niet uit de weg te gaan, als dat maar respectvol gebeurt”, aldus fractievoorzitter Martine Willems.
Anja Rouwenhorst van GB zei de afgelopen tijd een onaangename sfeer te hebben ervaren. De critici, die GB verwijten te veel aan de macht van het getal te hechten, hield ze voor dat het wat haar betreft vaak te vaak over processen ging in plaats van over de inhoud en dat dit vertragend werkt. Ze ziet GB wel degelijk als partij die de verbinding zoekt en zich constructief opstelt. “Het algemeen belang moet voorop staan”, aldus Rouwenhorst. Ze beloofde dat GB de verantwoordelijk zal nemen op de drie genoemde grote thema’s.
Politiek gedoe
Fractievoorzitter Marleen van der Meulen van D66 bestempelde de ontstane politieke onrust van dit moment als: “Gedoe. Dat is niet best, want er is nog veel te doen. We verschilden van mening over wat betrouwbaar bestuur is. Dat kan. Maar de woorden dat de democratie failliet is, gaan te ver.” Ze verwees naar recente moties die unaniem werden aangenomen en waaruit blijkt dat coalitie en oppositie elkaar dus wél weten te vinden.
Van der Meulen zei dat D66 de verantwoordelijkheid neemt en rekent op de steun van alle sociale en vooruitstrevende partijen voor de nieuw te vormen coalitie. Buiten de vergadering antwoordde ze op de vraag of D66 de huid duur gaat verkopen bij onderhandelingen over een coalitieakkoord: “Ja.” Om eraan toe te voegen: “Natuurlijk willen we dingen die wij belangrijk vinden graag binnenhalen. Maar het is ook een beetje als het verkopen van een huis. Je kunt een prijs vragen, maar die moet wel realistisch zijn.”
Moties
Dat samenwerking lukt bleek aan het einde van de vergaderingen toen twee moties, na tekstuele aanpassingen, unaniem werden gesteund. In de eerste vroegen GB en MmL om het rapport van De Cloe te steunen en alle adviezen daaruit over te nemen, En om zich samen in te spannen om deze uit te voeren. GB, MmL en D66 kregen de vraag om, met behulp van een informateur, een nieuwe coalitie te vormen. Desgevraagd liet Dick de Cloe maandagavond weten dat hij niet is gevraagd als informateur.
De tweede motie vraagt van het college om met voorstellen te komen waardoor de kaders worden gesteld die kunnen leiden tot ombuigingen. Die voorstellen moeten kunnen rekenen op een breed draagvlak. De weg daar naartoe moet als voorbeeld dienen voor de nieuwe samenwerking tussen raadsfracties onderling en tussen raad en college. Wordt vervolgd in januari.
