LOCHEM – In de laatste week van de Bachweken stond woensdagavond een concert van Toeac op het programma, getiteld ‘Ben bij Bach’. Spreek de naam van het duo uit met een Engelse tongval en je krijgt Two-ac, oftewel twee accordeons. Dat dekt de lading volkomen. Pieternel Berkers en Renée Bekkers lieten hun instrumenten ‘kerkvullend’ klinken. En niet alleen met composities van Bach, maar ook die van onder meer Piazolla en Grieg.
Vorig jaar, toen accordeonist Vincent van Amsterdam tijdens de Bachweken in dezelfde kerk speelde, kon al worden geconcludeerd dat de kerk houdt van het instrument. En omgekeerd lijkt de akoestiek de musici te inspireren en tot grote hoogte te stuwen. Het moet ook iets te maken hebben met de overeenkomsten tussen een kerkorgel en een accordeon. Dat kwam ook naar voren tijdens een mini-college over de accordeon door Pieternel Berkers en Renée Bekkers. Overigens, wie liever hèt accordeon zegt zit taalkundig ook goed.
Headbangen
Kerkorgel en accordeon delen twee belangrijke eigenschappen. Het zijn blaasinstrumenten, waarbij verplaatste lucht een grote rol speelt en ze werken beide met registers. De knopaccordeons van Toeac hebben onder andere kin-registers, zodat je onder het spelen snel – en zonder handen – kunt wisselen. Pieternel Berkers demonstreerde deze registers snel achter elkaar, met de opmerking: “Functioneel headbangen.”
Tijdens de uitleg over het instrument konden toehoorders vragen stellen. Zo leerden we dat het gebruik van de balg van de accordeon is te vergelijken met de ademtechniek, en dus de articulatie, van een zanger(es). Ook de voordelen van een knopaccordeon ten opzichte van en instrument met (piano)toetsen kwamen aan de orde. Door de kleine knoppen heeft de linkerhand een groot bereik, met als gevolg dat complexere akkoorden kunnen worden gespeeld.
Hoem en pa
Nog even over de techniek: De accordeon komt feitelijk nog maar net kijken en leende zich lange tijd vooral voor muziek waarbij de bastonen bijna als vanzelf ‘hoem’ en ‘pa’ voortbrachten. Dit veranderde ingrijpend toen in de jaren ’60 van de vorige eeuw de melodiebassen hun intrede deden. Sindsdien wordt het instrument een steeds grotere speler in de klassieke muziek. Arrangementen van composities van de oude meesters zijn er inmiddels in overvloed. Daarnaast verschenen en verschijnen veel nieuwe composities.
Het concert van Toeac bevatte veel variatie. Van zware mineurklanken van Bach, tot de frivole barokke klanken van het beroemde Brandenburger Concert nr. 3 van dezelfde componist. Hoe een modern klassieke compositie klinkt, kwam tot uitdrukking in een stuk van een Deense accordeondocent waar beide accordeonisten les van hadden aan de Royal Danish Academy of Music in Kopenhagen. En in een eigen compositie ‘Lied van de trouw’ die deel uitmaakt van een theaterstuk ‘Stiekem Hooglied’ waaraan Toeac meewerkt.
Passie
En dan: Astor Piazolla. De Argentijnse componist en bandoneonspeler heeft een oneindige aantrekkingskracht op accordeonisten. Dat moet iets te maken hebben met de passie die je er als muzikant in kunt steken. Dat kon het publiek in de Gudulakerk op twee manieren beleven. Eerst was er een mooie milonga en als slotstuk een ode aan Piazolla, waarbij alle remmen los gingen in een combinatie van accordeon en melodica. Daarbij werd de accordeon gebruikt als percussie-instument. Het spektakelstuk zorgde voor een welverdiende staande ovatie.
De toegift bracht ook Edvard Grieg nog even naar de kerk en ook dat ging erin als koek. Wie Toeac meer van Grieg wil horen spelen kan terecht op het album ‘Nordic Music’ uit 2012. Meer recent is het album ‘Ben bij Bach’. Deze, en meer, zijn ook te vinden op Spotify.
Zie ook: toeac.nl.
