LOCHEM – De Kadernota – de voorloper op de begroting voor 2026 – deugt niet. ‘Dus’ werd deze maandagavond unaniem goedgekeurd door alle fractie in de Lochemse gemeenteraad. Klinkt niet logisch, maar de reden is een – ook al door alle partijen gesteund – amendement dat aanstuurt op herziening van de bezuinigingsplannen die in de nota zijn verwerkt. Deels overbodige plannen, zo bleek twee weken geleden, omdat het Rijk met veel meer geld over de brug komt dan verwacht.
[update: In de alinea hieronder is een beter beeld van de financiële situatie geschetst dan in de oorspronkelijke versie]
Het jaar 2026 gold in gemeenteland lang als het ‘ravijnjaar’. Dat werd, vaak met veel gevoel voor drama, over het voetlicht gebracht en dat heeft kennelijk vruchten afgeworpen. Lochem gaat van een fors tekort vanaf 2026 naar een veel minder ernstig beeld. De gemeente krijgt de komende 4 jaar 3 miljoen per jaar extra. Daarmee kan, samen met de lucht die uit de begroting is gehaald, het ‘ravijn’ van 2026 worden gevuld. Het jaar 2027 laat nog een tekort zien van 2 ton. Voor 2028 wordt een tekort verwacht van 2,1 miljoen en voor 2029 is dit 1,4 miljoen. Er was al voorgesorteerd op flinke bezuinigingen, die deels pijn zouden gaan doen. Van beknibbelen op het sociaal domein tot minder geld voor onderhoud van wegen en openbaar groen.
Intrekken
De afgelopen weken werd onder meer geopperd om de Kadernota dan maar in te trekken en het bezuinigingsdebat opnieuw te voeren. Bezuinigen is op langere termijn vermoedelijk wél nodig, omdat het Rijk in de jaren na volgend jaar vermoedelijk veel geld nodig heeft voor defensie en voor wegen en bruggen die tanks en ander zwaar oorlogstuig moeten kunnen dragen. Het college koos ervoor om de nota toch ongewijzigd naar de raad te brengen.
Het is gebruikelijk dat partijen rond de behandeling van de Kadernota via de algemene beschouwingen hun licht laten schijnen over de stand der dingen. Zoals meestal leggen de coalitiepartijen dan uit wat allemaal is bereikt, terwijl de oppositie juist wijst op wat er allemaal niet is gedaan of beter had gemoeten. En per partij passeren de stokpaardjes de revue. Dat was dit keer niet anders. Het debat daarna was niet al te uitgebreid en zeker niet spannend, alsof iedereen dacht: er komt zo nog een amendement waar we allemaal voor hebben getekend, dus het komt allemaal wel in orde.
Kerntaken
Er werd wel even stilgestaan bij het voorstel van de VVD om toch vooral – en snel – een kerntakendiscussie moet komen. Daarbij werd duidelijk dat veel partijen het dan liefst willen hebben over wat de gemeente nog wel moet doen, zoals een schouwburg, bibliotheek en het sociaal domein overeind houden. Fractievoorzitter Jan de Vries van de VVD wil het echter nadrukkelijk ook benoemen wat de gemeente niet meer doet. Hij sprak van ‘het lef hebben’.
Jos Israel, die na zijn afsplitsing van de PvdA, verder gaat als Sociaal Democratisch Lochem (SDL), kwam met het gewaagde standpunt dat het niet zo lekker gaat met de stabiliteit van de gemeente en dat gebrek aan slagkracht voorkomt dat visies en vergezichten worden ontwikkeld. Dat bracht hem tot het voorstel om een onafhankelijk onderzoek te laten houden naar de bestuurlijke toekomst van Lochem. Hij verwees naar een proces dat in Brummen in gang is gezet en waar wordt gekeken of bestuurlijke fusie met bijvoorbeeld Zutphen of Rheden een optie is. Die potentiële knuppel in het hoenderhok werd door de overige fracties – al dan niet angstvallig – genegeerd.
Amendement
Henk Datema van het CDA was de initiatiefnemer van het amendement en kreeg daar alle fracties achter. De bezuinigingen uit de Kadernota worden tegen het licht gehouden en worden mogelijk gecanceld of aangepast voor de langere termijn. Dat kan nog een hete herfst worden, want zo eens als de partijen het zijn over de noodzaak van de herziening, zo potentieel oneens zijn ze het over de inhoud. En de tijd wordt krap, want de raad pakt de draad na het zomerreces pas in september weer op en de begroting moet voor het einde van het jaar bij de provincie worden ingediend.
Wethouder Lex de Goede had niet heel veel woorden nodig voor appreciatie van het wijzigingsvoorstel. Daar kan het college goed mee leven. Over de kerntakendiscussie zei hij daar ook wel voor te voelen, maar pas na de zomer. B&W worden nu haast gedwongen om het initiatief te pakken, want anders dreigt de raad dit zelf te doen. Bij die discussie moet het gaan om meer dan wettelijke taken van de gemeente. Dus ook om dingen die lokaal wenselijk of juist onwenselijk worden geacht.
