LOIL/HUMMELO – De afgelopen tijd verscheen een aantal boeken over Normaal, omdat de band 50 jaar bestaat. Maar nu is er de officiële biografie van Bennie Jolink. “Biografie? Wat een kapsones!”, zei echtgenote Ellie toen Bennie het boek bij haar aankondigde. Om eraan toe te voegen: “Als je mij er maar uit laat.” Dat laatste is niet helemaal gelukt. Het kloeke boek van bijna 300 pagina’s heet ‘Sprekken’, met als subtitel ‘Muziek, het boerenleven en levenskunst’.
Afgelopen donderdag werd het boek gepresenteerd in een uitverkochte eventkerk De Zevende Hemel in Loil. Presentator Erik Hagelstein sprak daar met Bennie Jolink en met journalist Gerard Menting die het schrijfwerk verrichtte. Menting zegt: “We hebben in een kleine twee jaar ongeveer 25 keer bij elkaar gezeten en gepraat over leven en werk van Bennie. Dat ging vrij informeel. Bennie is een goede verteller, dus de verhalen kwamen vanzelf. Ik nam de gesprekken op, om ze later uit te werken. Dat was nog best lastig want we spraken dialect, dus moest ik niet alleen de vertaalslag naar het Nederlands maken, maar ook van spreektaal naar schrijftaal.”
Depressie
De totstandkoming van de biografie is een verhaal apart. In coronatijd kampte Bennie met een depressie. Weliswaar niet zo erg als een eerdere dip in de jaren 90, maar het ging niet goed met hem. Het is bijna een cliché, maar de opgave is dan al gauw: je moet wat gaan doen. Bennie zocht het in de muziek en de kunst. Het idee ontstond om een boekje te schrijven over hoe hij door de depressie is heen gekomen, zodat anderen daar wellicht ook iets aan hebben.
Gerard Menting: “Of dat een goede gedachte was, legden we voor aan hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder. Die vond het wel een goed idee dat Bennie zijn verhaal deelde met andere mensen die met soortgelijke problemen kampen. Scherder bracht ons ook in contact met een uitgever. Uiteindelijk kwamen we bij Nijgh & Van Ditmar uit. Daar zeiden ze echter, na lezing van de eerste teksten: ‘We willen geen boekje maar een boek.’ Toen zijn we dus maar aan het levensverhaal van Bennie begonnen.”
Huggen of høken
Tijdens de presentatie in Loil verscheen Erik Scherder op een groot scherm met een boodschap voor Bennie. Hij herhaalde dat het een prima idee was om zijn verhaal te delen en dat het een prachtig boek is geworden. Scherder zei tot besluit dat hij hoopte snel weer eens met Bennie te kunnen ‘huggen’. Dat leidde tot een grappige spraakverwarring, want Jolink dacht dat Scherder zijn tong brak over het woord ‘høken’.
Jolink en Menting kennen elkaar al langer door verschillende schrijfprojecten en doordat ze bijna buren waren. Ze raakten bevriend en ontmoeten elkaar regelmatig, onder meer via het wandelclubje Veutje veur Veutje. Al voordat ze aan de biografie begonnen, werkten ze samen al bezig aan een heel ander boek, dat nog moet verschijnen. Dat gaat over de baron Van Heeckeren van Enghuizen, die geldt als de vormgever van Hummelo en omstreken. Hij stichtte er de kerk, liet boerderijen bouwen en legde bossen aan. Er is betrekkelijk weinig bekend over het leven van de voormalige militair die onder meer vocht aan de kant van Napoleon. Bennie Jolink heeft veel boeken gelezen over de Napoleontische tijd en dook samen met Menting in de geschiedenis van Van Heeckeren.
Louche managers
In de biografie is, uiteraard, veel aandacht besteed aan de wordingsgeschiedenis van Normaal en het succes dat daarna volgde. Maar ook veel dieptepunten door louche managers en financieel wanbeheer worden uitgebreid beschreven. Pas toen de Lochemse accountant Dick van Berkum de aandelen van de leden van de band overnam en helderheid schiep in de chaos, ontstond er financiële rust en ruimte. Veel van de historie van Normaal is al lang bekend, zoals dat beroemde concert in openluchttheater De Zandkoele in Lochem op Hemelvaartsdag 1975. Dat geldt als de officiële geboorte van de band én van de dialectrock in het algemeen.
Het boek gaat echter veel dieper in op het leven van Jolink. Zijn jeugd en familie komen aan de orde. De kwalificatie ‘anders dan anderen’ is een soort rode draad. Dat begon al op de lagere school waar hij uitblonk in tekenen, maar ook veel ziek thuis was, door astma. En later, op de kunstacademie AKI in Enschede, kreeg hij voor het eerst te horen dat anders zijn dan anderen in de kunst een grote pre is. Hij had enig succes als beeldend kunstenaar en action-painter. Maar toen hij na de afronding van de opleiding samen met drummer Jan Manschot terug naar de Achterhoek reed, werd het zaadje geplant dat zou uitgroeien tot Normaal.
Pilletje
Het boek leest lekker weg, vooral ook omdat ook de dingen die je eigenlijk al wist worden gelardeerd met vaak sappige anekdotes. En toch ook wel ongezouten meningen over mensen. In het nawoord komt de Achterhoekse nuchterheid van Bennie Jolink goed tot uitdrukking. Op de door hemzelf gestelde vraag of hij van zijn familie houdt, schrijft hij dat dit uiteraard het geval is, maar: ‘als ik dat hardop zou zeggen, zouden ze denken dat ik ‘s morgens het verkeerde pilletje heb genomen.’
Tijdens de presentatie sprak voormalige schaatser Erben Wennemars Bennie vanaf het scherm toe. Hij was nog aan het bijkomen van het optreden van Normaal in Dalfsen van vorige week en toonde zich onder de indruk van de boerentrots die dat losmaakte. Over boeren gesproken: Roy Meijer uit Drenthe was in levenden lijve aanwezige in Loil en hield een indrukwekkende toespraak, die hem het langste applaus van de avond opleverde.
Boeren
Meijer is voorzitter van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK). Hij is een adoptiekind uit Colombia, studeerde (agrarische) geschiedenis en is melkveehouder. Hij pleitte voor een toekomst met kansen voor boeren die door willen en voor goede regelingen voor boeren die willen stoppen. “Slechts 10 procent van de boeren is jonger dan 40 jaar, dus de sector gaat zeker krimpen”, zo schetste Meijer een realistisch beeld.
Tijdens de moeilijke onderhandelingen over de toekomst van de sector kreeg hij naast bijval ook veel tegenwind. Die ging soms ver, inclusief nare toespelingen op zijn afkomst en uiterlijk. Hij ondervond veel steun van het nummer ‘Doe effe normaal’. Hij citeerde uit de tekst: ‘Of ow vel now wit is, zwart, geel of bruun, of ow ogen blauw bunt, bruun of zelfs gruun’. Bennie Jolink, gitarist Ferdi Jolij en toetsenist Roel Spanjers speelden het nummer even later voor hem.
Gerrit Wolsink
Motorcross-icoon en voormalig tandarts uit Laren, Gerrit Wolsink, was ook van de partij. Hij is veel minder vaak van de motor gevallen dan Jolink en brak ook niet zo vaak botten, maar lijdt wel aan slijtage door de sport die hij vele jaren beoefende. Hij vertelde nu 14 centimeter kleiner te zijn dan toen hij 18 jaar was. “Als je steeds een fractie kraakbeen verliest, tikt het op den duur flink aan”, aldus Wolsink. Hij woont tegenwoordig in het westen. “Ik ga om met hele deftige mensen, maar blijf in mijn hart altijd een Achterhoeker.”
Lees verder onder de foto…
Zangeres Frederique Spigt zong een duet met Bennie en sprak hem ook toe. Ze kent hem al lang. “Toen ik hem voor het zag, dacht ik: ‘Wat een mooie man’. Ik zou bijna weer terug in de kast gaan”, aldus de Rotterdamse zangeres. Ze prees de biografie van harte aan. Die vond in de boekenstand in de zaal gretig aftrek. Geen wonder in een uitverkochte zaal met louter fans, vrienden en familie.
Info:
‘Sprekken, Muziek, het boerenleven en levenskunst’
Biografie van Bennie Jolink, opgetekend door Gerard Menting
ISBN: 9789038814957
Uitgever: Nijgh & Van Ditmar
Verkoopprijs: 24,99 euro
