Tijdens de donkerste dagen van de coronacrisis doken her en der oproepen op om lokaal te kopen. Terecht, want lokale ondernemers hadden het moeilijk en die help je dan zo goed en zo kwaad het gaat. Maar nu het om stemmen voor de gemeenteraad gaat, laten veel kiezers hun keuze afhangen van wat er landelijk gebeurt. Waar is die lokale trots dan ineens gebleven?
Door Henri Bruntink
Dat de gemeenteraad gaat over dingen die ons rechtstreeks raken wordt vaak vergeten. Tuurlijk, in dit land leven 17 miljoen bondscoaches en evenzoveel politici. Je kunt je eigen partij beginnen, al is dat met de toch al vergaande versplintering misschien niet zo’n goed idee. Wat je wel kunt doen is ‘je er tegenaan bemoeien’. Dat is lokaal niet moeilijk, al mogen de partijen dat wel wat beter en vaker uitdragen. En liefst niet alleen in die paar campagneweken die voorafgaan aan de verkiezingen.
Koesteren
Iemand zei mij deze week dat hij het maar onzin vindt dat deze verkiezingen in verband worden gebracht met de oorlog in Oekraïne. Maar de link is er wel degelijk. Wat daar – en in Rusland – gebeurt geeft nog maar weer eens aan dat je democratie moet koesteren. En onderhouden. Gebruik maken van je stemrecht is daar een onderdeel van. De vluchtelingen uit Oekraïne komen ook op ons bordje. Waar moeten ze wonen? Waar moeten hun kinderen naar school? Allemaal lokale afwegingen.
Wat je niet kunt eisen is dat ‘gisteren’ aan jouw wensen wordt voldaan, al zijn er (landelijk) politici die wel degelijk beloftes in die richting doen. De gemeenteraad moet het algemeen belang zwaarder laten wegen dan het individuele belang. Dat is nog best lastig, want tegenstanders van bepaalde zaken – meestal een minderheid – maakt altijd veel meer lawaai dan de – zwijgende – meerderheid. De kunst is om alle opvattingen te kennen.
Weinig verschil
Wat je ook vaak hoort is dat er zo weinig verschil zit tussen partijen die meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Dat klopt. Het gaat vaak over nuances. Daar kun je ook blij om zijn. Want lokaal is er vaak niet zoveel om over van mening te verschillen. Daar kun je gebruik van maken om dingen sneller te realiseren.
Het woord ‘raadsakkoord’ is al gevallen in de campagne en het lijkt erop dat een aantal partijen in de gemeente Lochem daar wel iets voor voelen. Bij een raadsakkoord zoeken álle partijen in de gemeenteraad samen naar dingen waarover weinig of geen verschil van mening bestaat. Dat leggen ze vast in een akkoord. Voor het college van burgemeester en wethouders is dat het ‘laaghangende fruit’. Als ze met een raadsvoorstellen komen is op voorhand bijna zeker dat daar weinig verzet tegen komt. Als het raadsvoorstel goed in elkaar zit althans.
Tegenhanger
Het raadsakkoord is de ‘tegenhanger’ van het tot nu toe gebruikelijke coalitieakkoord. Dat laatste komt na de verkiezingen tot stand doordat (meestal) de grootste partij coalitiepartners zoekt waarmee de komende 4 jaar ‘geregeerd’ gaat worden. Dan weet het college weliswaar ook waarvoor vermoedelijk een meerderheid is te vinden, maar dan is de kans groot dat de oppositie zich roert. Soms is dat oppositie voeren omdat je nu eenmaal in de oppositie zit.
De democratie kan wel een poetsbeurt gebruiken. In deze gemeente spraken veel partijen tijdens de campagne over invoering van het burgerberaad. Kort gezegd komt dit erop neer dat burgers op belangrijke – maar door de politiek geselecteerde thema’s – meepraten. Dat kan door loting, zodat niet alleen belanghebbenden meedoen, maar ook de al genoemde stem van de zwijgende meerderheid wordt gehoord.
Burgerberaad
Het burgerberaad kan een oplossing zijn, maar het dreigt ook gemakkelijk een beetje een geïnstitutionaliseerd vehicle worden. Waardoor de politiek tevreden achteroverleunt en zelfvoldaan denkt dat het met de inspraak top geregeld is. Burgers die het over andere thema’s wil hebben, dan over door de raad worden uitverkoren onderwerpen, vissen achter het net.
Zelfvoldane politici zijn niet goed voor de democratie. Die worden lui en die zie je slechts eens per vier jaar heel even op straat. Dat moet anders. De inwoners moeten vaker worden geconfronteerd met lokale politici. Of vertegenwoordigers daarvan. Laat de campagneteams met hun kekke jasjes met partijlogo (bijna) elke week de kernen of wijken ingaan. Weten wat er speelt is van het grootste belang. Je kunt de meningen van inwoners actief gaan halen.
Mokken
Dat neemt ook die groep inwoners, die alleen maar via sociale media lopen te mokken dat er niks deugt in de gemeente en in ‘dit land’, de wind uit de zeilen. Politici en bestuurders moeten wat vaker uitleggen wat er wél deugt. Dat is namelijk veruit het meeste. Dat neemt niet weg dat dingen altijd beter kunnen en soms zelfs moeten.
Op z’n Achterhoeks: D’ran!
