Vanaf 4 oktober waterstofgas naar Lochemse woningen

0
De schoppen de grond in voor het waterstofproject in Lochem (foto: LochemsNieuws)

LOCHEM – Als alles volgens plan verloopt, stroomt vanaf 4 oktober waterstofgas van een installatie op bedrijventerrein Stijgoord naar 10 monumentale villa’s aan de Nieuweweg. Maandagmiddag werd het officiële startsein gegeven voor de pilot die moet aantonen dat waterstofgas via het bestaande aardgasnetwerk kan zorgen voor de verwarming van woningen. Het is wereldwijd het eerste project in z’n soort.

De voorbereidingen begonnen al in 2018. En al snel meldden zich 45 huishoudens in de wijk Berkeloord en Nieuweweg die meer wilden weten over de pilot. Daarvan bleven er uiteindelijk 10 over die nu daadwerkelijk waterstofgas geleverd krijgen. Dit gas voedt een speciaal door Remeha ontwikkelde cv-ketel voor verwarming en warm water. Koken moet voortaan elektrisch gebeuren. En een eis was ook dat de woningen eerst optimaal worden geïsoleerd, wat vaak best lastig is bij panden met een monumentenstatus.

Leidingen

Voor de pilot is in de Nieuweweg nog flink gegraven. De nieuwe leidingen die zijn gelegd gaan echter niet het waterstofgas transporteren, maar juist het klassieke aardgas dat naar de huishoudens moet die niet aan de pilot meedoen. Omdat het immers de bedoeling is om aan te tonen dat het waterstofgas via het bestaande leidingnet kan worden aangevoerd, moesten deze ‘bypasses’ worden gemaakt.

Hannah Hogenkamp, innovatieversneller bij netwerkbeheerder Alliander, sprak maandag bewoners en vertegenwoordigers van de samenwerkende bedrijven en organisaties toe. “We zitten al midden in de energietransitie. De urgentie is toegenomen omdat we zo snel mogelijk van het aardgas af moeten. “En liefst gisteren, want de prijzen maken versnelling dringend noodzakelijk.”

Andere systemen

Het onderzoeken van kansen van waterstof is volgens Hogenkamp extra de moeite waard omdat inmiddels wel duidelijk is dat elektriciteit het gebruik van aardgas niet kan vervangen. “Dat gaan we niet redden. We moeten op zoek naar andere energiesystemen, die ook nog betaalbaar moeten zijn.”

Ze benadrukte dat samenwerking onontbeerlijk is voor pilots als die in Lochem. Naast Alliander zijn LochemEnergie, Westfalen Gassen, installateurs, Remeha, gemeente Lochem en de provincie Gelderland betrokken. De financiering komt uit diverse bronnen, waaronder de provincie en de EU. LochemEnergie fungeert als inkoper en verkoper van het waterstofgas, omdat Alliander zich daar niet mee bezig mag houden. De energiecoöperatie heeft verder een projectleider aangesteld, die ter plekke als eerste aanspreekpunt fungeert.

Spannend

Wethouder Lex de Goede zei dat de gemeente het project een warm hart toedraagt. “Het is voor de betrokken bewoners best spannend. Een pilot verloopt niet altijd ‘by the book’ en elektrisch koken is vast ook wel even wennen, als u dat nog niet deed”, zo zei hij. De Goede vroeg zich af of de pilot een spin-off kan krijgen, zodat ook andere woningen kunnen aansluiten. Hij kreeg meteen een reactie: Op termijn is dat mogelijk.

Namens gasleverancier Westfalen gaf marketingmanager Tony Moes een meer technisch inkijkje in het project. De bewoners die het avontuur aandurven noemde hij ‘de echte helden’. “De keuze was: afwachten of het risico nemen. Als je kiest voor het laatste verdient dat respect”, aldus Moes. Met ‘risico’ doelde hij overigens niet op de veiligheid, want die werd eerder wel onderzocht. Het gaat er vooral om of alles werkt zoals verwacht. “Op zich zou het moeten kunnen. Het gaat om allemaal bestaande onderdelen. Die vormen hier echter wel een heel nieuw systeem.”

Westfalen

Westfalen deed mee aan een door Alliander uitgeschreven tender. Voorwaarde was dat het niet om ‘sponsoring’ mocht gaan. Om de economische haalbaarheid aan te tonen moet alles tegen reële kosten worden uitgevoerd. Het tijdschema ligt inmiddels wel vast. Voor de bouwvak worden de civiele werken op Stijgoord uitgevoerd. In de eerste week van september worden de eerste tests verwacht. Op 4 oktober moet het waterstofgas dan daadwerkelijk gaan stromen.

Er wordt fors ingezet op continuïteit, om te voorkomen dat mensen in de kou komen te zitten. Het gas wordt geproduceerd in het Duitse Salzbergen. Als de productie daar spaak loopt zijn er alternatieven in Arnhem en Delfzijl. Het gas wordt aangeleverd in een trailer. Daarvan staat altijd een tweede klaar als backup en als het helemaal mis gaat, bijvoorbeeld door sneeuw of ijs op de wegen, zijn er nog flessen achter de hand.

Trailers

In de zogeheten ‘invloedinstallatie’, die op Stijgoord wordt gebouwd, wordt de druk van het waterstofgas uit de trailers gereduceerd. En er wordt een geurtje aan toegevoegd, net zoals dat bij aardgas gebeurt. Waterstof en aardgas zijn van nature reukloos. Voordat het gas de invloedcentrale verlaat worden nog allerlei metingen verricht. Pas dan mag het richting cv-ketels in de woningen aan de Nieuweweg, via een leiding die al eerder onder de Berkel werd doorgespoten. De verwachting is dat er 2 á 3 trailers per maand nodig zijn voor de 10 woningen.

De installatie wordt voorzien van een hek. Daarbinnen is rekening gehouden met parkeerruimte voor bezoekers, die het voorbeeldproject vermoedelijk veelvuldig zullen aandoen. Aan de buitenkant van het hek wordt schematisch aan nieuwsgierige voorbijgangers uitgelegd welk doel de installatie dient.

Niet groen

Het waterstofgas van Westfalen wordt nu nog niet groen geproduceerd. “Zodra het kan schakelen we hierop over”, aldus Moes. Groene waterstof kan het best worden geproduceerd met windenergie. Voor de productie is tamelijk veel energie nodig dat, zeker nu, uit andere bronnen relatief duur is.

Voor de officiële openingshandeling kregen alle betrokkenen, waaronder de twee bewoners die zich als aller eersten aanmeldden, een schop in de hand en een bouwhelm op hun hoofd. Volgende week beginnen de daadwerkelijke bouwwerkzaamheden.

Het projectbord van de waterstofpilot (foto: LochemsNieuws)