LAREN – In het Larense Broek werken bewoners al geruime tijd aan een Buurt Enerige Strategie (BES). Vorige week woensdag lieten de fracties van D66 uit zowel de gemeenteraad als Provinciale Staten zich bijpraten over de aanpak en de stand van zaken.
Fractievoorzitter Marleen van der Meulen van de lokale afdeling van D66 nam het initiatief voor de ontmoeting. “Want dit is precies wat ons voor ogen staat. Kleinschalige projecten die dichtbij de mensen staan en die op draagvlak kunnen rekenen”, zo zegt ze. Van der Meulen spant zich in voor het slaan van bruggen tussen de regio en Den Haag en vooral op het gebied van duurzaamheid en klimaat. Namens de Statenfractie van haar partij was Rita Braam aanwezig.
De BES Larense Broek is een reactie op de Regionale Energie Strategie (RES). De woede over dreigende windmolens in het gebied is succesvol omgebogen naar de ontwikkeling van een breed gedragen alternatief plan. Ook op sociaal vlak doet het de buurt, die zo’n 800 hectare omvat, goed.
Ervaring
De Stichting Buurtbelangen Larense Broek en Omstreken heeft ervaring met de verdediging van belangen van de ongeveer 230 verspreid liggende huishoudens en 60 bedrijven, waaronder veel agrariërs. In de jaren ’80 lag er een plan voor een militair oefenterrein. Later werden de bewoners opgeschrikt door plannen voor respectievelijk een vuilstortplaats en de noordtak van de Betuwelijn. En er was eerder ook al sprake van windmolens maar toen door grondeigenaren – en dus buurtbewoners – die er een verdienmodel in zagen. Dat zorgde toen voor ‘lastige onderlinge verhoudingen’.
Kaartje
De dreiging van grote windmolens was de aanleiding voor ontwikkeling van de BES. Er circuleerde een kaartje waarop onder meer in het Larense Broek heel veel windmolens waren ingetekend. Dat was in een vroeg stadium van de RES. Loos alarm, zo bleek, maar het zaadje voor BES was geplant. Nu die RES 1.0 (bijna) klaar is, wordt voor de gemeente overigens uitgegaan van een opgave van 3 tot 4 windmolens. Locaties zijn nog niet bepaald en het verzet is, met name in het buitengebied, groot.
Op een oproep om actief te worden bij de opstelling van een alternatief plan meldden zich bewoners die zich in werkgroepen voor enerzijds landschap en energie anderzijds aan de slag gingen. Doel is de koppeling tussen beide thema’s te leggen.
Ambitie
De doelstelling is ambitieus. Naast het produceren van voldoende energie voor eigen gebruik moet een bijdrage worden geleverd aan de energiebehoefte uit de meer bebouwde gebieden van de gemeente. Er is gekozen voor de ‘taartpunt’ waarvan de kern Laren de punt vormt. Het bredere deel van de taartpunt is de Schipbeek, die tevens de gemeente- en provinciegrens vormt.
De werkgroep die zich bezighoudt met energie maakt momenteel veel berekeningen om te achterhalen welke scenario’s tot de meeste kilowattuur (kWh) leiden. De eigen behoefte van het gebied is becijferd op gemiddeld 13,2 miljoen kWh per jaar.
Rendement
De uitkomsten mogen nog niet naar buiten omdat eerst de bewoners moeten worden geïnformeerd. Duidelijk is al wel dat het nog niet meevalt om voldoende rendement te halen. Alle momenteel bekende technieken zijn berekend, behalve kernenergie en grote windmolens. Die laatste niet omdat het de buurt er juist om is begonnen om deze buiten de deur te houden. En kernenergie is niet iets dat op buurtniveau kan worden gerealiseerd. Kleinere windmolens, met een tiphoogte tot 40 meter, blijken een tegenvallend rendement te hebben.
De BES zet voorlopig vooral in op zon. Dat is met name zon op dak, maar ook kleinschalige zonneparkjes worden onderzocht. De inzet van (doorzichtige) zonnepanelen boven landbouwgrond is denkbaar, net als kleine stukken grond die voor boeren nauwelijks worden gebruikt. Uitgangspunt is een aantal zonnepanelen op alle geschikte daken. Een kleine hoeveelheid op woningen en zoveel mogelijk op grote bedrijfsdaken.
Landschap
De werkgroep ‘landschap’ verkent de mogelijkheden voor streekeigen landschappelijke inrichting en waar nodig herstel van landschappelijke kwaliteiten zoals singels en houtwallen. Verder is er aandacht voor biodiversiteit. Gedacht wordt aan de aanleg van wandelroutes en klompenpaden om het landschap te delen met bezoekers en daar ook een educatief element aan te verbinden. Het ligt in de bedoeling om een gebiedseigen Omgevingsvisie te presenteren.
Op sociaal vlak leidt de aanpak tot positieve ontwikkelingen. Autochtone bewoners en ‘import’ komen bij elkaar over de vloer en zo ontstaat wederzijds begrip en respect. Boeren in het gebied zijn enerzijds alert op hun bedrijfsvoering en inkomen maar geven aan dat ze ver willen gaan als ze overige bewoners te vriend kunnen houden.
Uitvoering
Om te voorkomen dat slechts een ‘papieren tijger’ wordt geproduceerd, wordt ook al aandachtig gekeken naar uitvoeringsprogramma’s. Daarbij wordt externe samenwerking gezocht. Er is overleg met gemeente, waterschap en Geldersch Landschap. Die laatste stelt begeleiding beschikbaar in het kader van het project ‘Levend Landschap’. Maar de samenwerking met de energiecoöperatie LochemEnergie is het meest intensief.
Werkdruk
Het bestuur van Buurtbelangen ervaart werkdruk, gebrek aan relevante kennis en begeleiding als een probleem. Begeleiding en meer financiële armslag zou zeer welkom zijn. De organisatie werkt uitsluitend met vrijwilligers.
Provincie
Rita Braam van de Statenfractie van D66 toonde zich zeer geïnteresseerd in het project in het Larense Broek en liet zich na de presentatie rondleiden door het gebied. Ze adviseerde de initiatiefnemers om vooral de publiciteit te zoeken. Ze constateerde ook dat het vanuit de provincie altijd lastig is om lokale groepen rechtstreeks te steunen. Via energiecoöperaties als LochemEnergie is dat wél mogelijk.
